Το οικογενειακό δίκαιο αποτελεί ένα από τα δίκαια της ελληνικής έννομης τάξης με ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον, διότι με τους κανόνες που το διέπουν, ρυθμίζονται οι σχέσεις μεταξύ συζύγων, καθώς και μεταξύ γονέων & τέκνων, κυρίως δε ρυθμίζονται ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη λύση του γάμου (συναινετικό άυλο διαζύγιο, διαζύγιο διετούς διάστασης-αυτόματο, διαζύγιο με αντιδικία κλπ) και μετά τη λύση αυτού, και συνίστανται στην επιμέλεια, επικοινωνία, στην διατροφή και –υπό προϋποθέσεις- στην συνεπιμέλεια των γονέων, στον ορισμό του τόπου κατοικίας των τέκνων κλπ, μετοίκηση ενός εκ των συζύγων, ενώ υπάρχουν και περαιτέρω προεκτάσεις σε περιουσιακής φύσης ζητήματα, λ.χ. δικαίωμα συζύγων σε αποκτήματα.
Η διευθέτηση των ανωτέρω ζητημάτων απαιτεί προσεκτική μεταχείριση αλλά και άμεσες ενέργειεςαπό δικηγόρους που γνωρίζουν το αντικείμενο και εξειδικεύονται σε αυτό, ώστε με τους κατάλληλους χειρισμούς να σας προσφέρουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία των δικαιωμάτων σας.
– Με τον/την σύζυγό μου έχουμε αποφασίσει να χωρίσουμε. Πώς μπορούμε να το πράξουμε γρήγορα και οικονομικά;
Η πιο γρήγορη κι εύκολη λύση είναι το συναινετικό άυλο διαζύγιο. Το δικηγορικό μας γραφείο, με τους κατάλληλους συνεργάτες, μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κάθε ξεχωριστής υπόθεσης, προτείνοντας την πιο συμφέρουσα και οικονομική λύση για εσάς, και όλες τις διαθέσιμες μεθόδους λύσης των προβλημάτων.
– Με τον/την πρώην σύζυγό μου είχαμε ρυθμίσει τις μεταξύ μας σχέσεις αλλά και τις σχέσεις μας με το ανήλικο τέκνο μας με ιδιωτικό συμφωνητικό, όμως οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Μπορώ να αναπροσαρμόσω την αρχική συμφωνία στις νέες συνθήκες (τροποποίηση του ποσού της διατροφής, αλλαγή τόπου κατοικίας τέκνου, ζητήματα επιμέλειας, συνεπιμέλειας κ.ά.);
Μολονότι οι γονείς- πρώην σύζυγοι έχουν συμφωνήσει στα επιμέρους ζητήματα, και η συμφωνία τους αυτή έχει ενσωματωθεί σε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που εμπεριέχεται άλλωστε στην συμβολαιογραφική πράξη λύσης του γάμου, για να αποκτήσει εκτελεστότητα, δεν είναι σπάνιο, εκ των υστέρων, να δημιουργούνται έριδες και διαφωνίες. Οι αιτίες για αυτά τα δυσάρεστα περιστατικά ποικίλλουν (κακότροπη/ κακόπιστη συμπεριφορά των μερών, παραβίαση όρων συμφωνητικού από τα μέρη, αλλαγή εν γένει των συνθηκών κλπ), όμως συνήθως πυροδοτούν και γιγαντώνουν τις εντάσεις μεταξύ των μερών, χωρίς να αφήνουν χώρο για διάλογο. Στις περιπτώσεις αυτές προκειμένου να επιλυθούν οι καταστάσεις και να παύσουν οι διαφωνίες, κυρίως προς όφελος των τέκνων, η νομική οδός αποτελεί μονόδρομο.
Για την άμεση επίλυση των διαφορών και προκειμένου να διασφαλίζεται η αποσόβηση κινδύνων από συμπεριφορές που θα είναι επιζήμιες για τα ανήλικα, σκόπιμη είναι η άσκηση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων και δη με αίτημα προσωρινής διαταγής. Ο δικαστής άλλωστε, κρίνοντας κατά περίπτωση και ελέγχοντας κάθε φορά με ποιον τρόπο εξασφαλίζεται καλύτερα το βέλτιστο συμφέρον των τέκνων, δύναται να αποφασίσει διαφορετικά από αυτά που είχαν συμφωνηθεί και ίσχυαν δυνάμει του ιδιωτικού συμφωνητικού, χωρίς να δεσμεύεται από αυτό.
Αντίστοιχα, ακόμα και στις περιπτώσεις που έχουν εκδοθεί δικαστικές αποφάσεις που αφορούν στο δικαίωμα επιμέλειας, συνεπιμέλειας, επικοινωνίας ή διατροφής, μπορεί να ζητηθεί με ασφαλιστικά μέτρα η μεταρρύθμιση αυτών, εάν οι συνθήκες αλλάξουν και να επαναρρυθμιστεί η κατάσταση με νέα δικαστική απόφαση.
-Δεν συμφωνεί ο άλλος σύζυγος για συναινετικό διαζύγιο. Υπάρχει και ενδοοικογενειακή βία. Τι κάνω;
Άμεσα με ασφαλιστικά μέτρα μπορείτε να ζητήσετε να μετοικήσει από το σπίτι εάν μείνετε εκεί με τα παιδιά, να έχετε επιμέλεια, διατροφή και οικοσκευή. Με προσωρινή διαταγή παίρνουμε ένα πρώτο βοήθημα για επίλυση των καίριων ζητημάτων σε 10-15 μέρες. Μετά την απόφαση των ασφαλιστικών που θα ακολουθήσει είναι υποχρεωτική η άσκηση αγωγής για όλα αυτά, ώστε να υπάρχει οριστική απόφαση για τα οικογενειακά θέματα. Δεν αποκλείεται και ποινικό δικαστήριο για θέματα ενδοοικογενειακής βίας μαζί με τα ασφαλιστικά μέτρα για την προστασία του θύματος.
Τι είναι η «συνεπιμέλεια» και ποια τα κριτήρια για να εφαρμοστεί στην πράξη; Η γνώμη του παιδιού μετράει;
Μετά τη θέση σε εφαρμογή του ν. 4800/2021 που ρυθμίζει τα ζητήματα της «συνεπιμέλειας», η νομολογία που έχει διαμορφωθεί, με κύριο γνώμονα την προάσπιση του βέλτιστου συμφέροντος των ανήλικων τέκνων, παγίως δέχεται ότι η συνεπιμέλεια απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό, ώστε το παιδί να βιώνει την κατάσταση ήρεμα και χαρούμενα.
Ειδικότερα, ο δικαστής κατά την διαμόρφωση της δικανικής κρίσης επί αιτήσεων συνεπιμέλειας, εξετάζει αφενός αν υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου αν οι γονείς τηρούν μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης), έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του. Περαιτέρω, αξιολογείται ο συναισθηματικός δεσμός του τέκνου με τους γονείς του ξεχωριστά και οι δυνατότητες που έκαστος εξ αυτών διαθέτει για την επιμελή φροντίδα και ουσιαστική κάλυψη των αναγκών του ανήλικου, για να υπάρξει έδαφος εφαρμογής της συνεπιμέλειας. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη ιδίως η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και γενικότερα οι βιοτικές συνθήκες αυτών, όπως είναι το ευρύτερο περιβάλλον τους, οι συνθήκες του επαγγέλματός τους, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς ουσιώδεις αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης.
Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα σκέψης του ανήλικου τέκνου, ο δικαστής, για να προβεί σε μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να ζητήσει να έχει ιδιαίτερη επικοινωνία με το ανήλικο, ώστε να ληφθεί υπόψη και η δική του επιθυμία, αλλά και για να μπορέσει αυτός να διαγνώσει πώς θα εξυπηρετηθεί καλύτερα το συμφέρον του τέκνου.
Είμαι γονέας που δεν διαμένω με το τέκνο μου, και στην περίπτωσή μου δεν υπάρχει έδαφος για εφαρμογή συνεπιμέλειας, όμως επιθυμώ να έχω απρόσκοπτη και ελεύθερη επικοινωνία με το ανήλικο. Μπορώ να διεκδικήσω την επικοινωνία ή την διεύρυνση της επικοινωνίας με νομικά μέσα;
Το συμφέρον του τέκνου υπαγορεύει να μην ατονήσει ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ γονέα και τέκνου, ούτε να επέλθει η αποξένωσή τους, υπό το πρίσμα της επίτευξης της ομαλής ψυχοσωματικής και διανοητικής ανάπτυξης του τελευταίου. Προς τούτο, ο νομοθέτης προστατεύει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, που δεν διαμένει με το παιδί του, ο οποίος μπορεί με δικαστικά μέσα (ασφαλιστικά μέτρα ή αγωγή επικοινωνίας) να εξασφαλίσει την ομαλή και απρόσκοπτη άσκηση του δικαιώματός του, με φυσική δια ζώσης επικοινωνία ή/και τηλεφωνική.
Επιπλέον, σε περίπτωση που το άλλο μέρος προβάλλει εμπόδια στην επικοινωνία ή παραβιάζει την δικαστική απόφαση που ρυθμίζει την επικοινωνία του άλλου γονέα, μπορεί να επιβληθεί αποζημίωση για κάθε παραβίαση, ο δε γονέας -το δικαίωμα επικοινωνίας του οποίου προσβάλλεται- μπορεί να υποβάλλει μήνυση για τον ίδιο λόγο και να κινηθεί η ποινική δίωξη του έτερου γονέα, ακόμα και να χάσει ο έτερος την επιμέλεια και τη γονική μέριμνα.
– Έχουμε χωρίσει με τον/την σύζυγο, όμως θέλω να διεκδικήσω δικαιώματα από την περιουσία που εκείνος/η δημιούργησε χάρη στη δική μου συμβολή. Μπορώ και με ποιόν τρόπο;
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1400 του Αστικού Κώδικα, εάν μετά την τέλεση του γάμου, η περιουσία του ενός συζύγου αυξηθεί, λόγω συμβολής του άλλου συζύγου, ο τελευταίος δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση μεριδίου από τον πρώτο, εγείροντας αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα. Αυτή η συμβολή τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο (1/3) της αύξησης, εκτός εάν αποδειχθεί διαφορετικός βαθμός συμβολής ή μηδενική συμβολή.
Η συμβολή του άλλου συζύγου μπορεί να είναι είτε υπό τη μορφή παροχής υπηρεσιών είτε υπό τη μορφή κεφαλαίου. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η συνεισφορά αυτή οφείλει να υπερβαίνει τα όρια της υποχρέωσης συνεισφοράς στις οικογενειακές ανάγκες, δηλαδή της υποχρέωσης του κάθε συζύγου να συμβάλει στην αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών, όπως επιτάσσουν τα άρθρα 1389 και 1390 του Αστικού Κώδικα.
Η αξίωση περί συμμετοχής στα αποκτήματα παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση του γάμου ή την ακύρωση αυτού. Όσον αφορά τη διάσταση, η αξίωση γεννάται με την παρέλευση ακριβώς της τριετίας εν διαστάσει, όμως, εφόσον δεν μεσολαβεί λύση του γάμου, η αξίωση αυτή δεν παραγράφεται. Όριο πάντως τίθεται από τη νομολογία με την ένσταση κατάχρησης δικαιώματος, εάν η αξίωση αργήσει πολύ να ασκηθεί.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 2108811903, 6932455478.
Μετά τη θέση σε εφαρμογή του ν. 4800/2021 που ρυθμίζει τα ζητήματα της «συνεπιμέλειας», η νομολογία που έχει διαμορφωθεί, προκειμένου να προασπιστεί το βέλτιστο συμφέρον των ανήλικων τέκνων, παγίως δέχεται ότι η συνεπιμέλεια- εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό, ώστε το παιδί να βιώνει την κατάσταση ήρεμα και χαρούμενα.
Ειδικότερα, ο δικαστής κατά την διαμόρφωση της δικανικής κρίσης επί αιτήσεων συνεπιμέλειας, εξετάζει αφενός αν υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου αν οι γονείς τηρούν μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης), έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του. Περαιτέρω, αξιολογείται ο συναισθηματικός δεσμός του τέκνου με τους γονείς του ξεχωριστά και οι δυνατότητες που έκαστος εξ αυτών διαθέτει για την επιμελή φροντίδα και ουσιαστική κάλυψη των αναγκών του ανήλικου, για να υπάρξει έδαφος εφαρμογής της συνεπιμέλειας.
Για να υπάρξει δε μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να προηγηθεί και ιδιαίτερη επικοινωνία του δικαστή με το ανήλικο, εφόσον αυτό βρίσκεται σε ηλικία τέτοια ώστε να διαθέτει ωριμότητα σκέψης.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Στην εποχή της ψηφιοποίησης που ήδη ζούμε, αρκετές από τις διαδικασίες που αφορούν στην καθημερινότητά μας, τείνουν να τυποποιούνται και να εκτελούνται μέσω της εκάστοτε σχεδιαζόμενης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, προκειμένου να διευκολύνεται η διεκπεραίωση των υποθέσεων των πολιτών.
Μία από τις περιπτώσεις αυτές, αποτελεί το «άυλο» συναινετικό διαζύγιο, που τέθηκε σε λειτουργία μέσω της αντίστοιχης πλατφόρμας στον ιστότοπο gov.gr. Με κωδικούς ήδη γνωστούς στα μέρη που συμμετέχουν στη διαδικασία (κωδικοί taxisnet για τους συζύγους και τον συμβολαιογράφο, κωδικοί Portal Olomeleia για τους δικηγόρους) και χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία των μερών, μπορεί να λυθεί συναινετικά ένας γάμος, γρήγορα και χωρίς προστριβές από την πλευρά των συζύγων. Όπως και στην «παραδοσιακή» διαδικασία έκδοσης του συναινετικού διαζυγίου- που εξακολουθεί να ισχύει-, απαιτείται η συνδρομή τόσο του συμβολαιογράφου, όσο και δύο δικηγόρων (ένας για κάθε σύζυγο),πλην όμως, η συμμετοχή τους μπορεί να γίνεται απευθείας στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Την όλη διαδικασία εκκινεί ο ένας εκ των δύο δικηγόρων, ο οποίος υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα, ενημερώνοντας το σύστημα με τα ζητούμενα απαραίτητα στοιχεία, στοιχεία που ανέκαθεν απαιτούνται σε τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή ατομικά στοιχεία συζύγων, ληξιαρχική πράξη γάμου, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ μερών και τέκνων κλπ. Ακολουθεί σχετική ενημέρωση- πρόσκληση στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις των μερών- συζύγων, του έτερου δικηγόρου και του συμβολαιογράφου, για να συμμετέχουν στην διαδικασία. Εν συνεχεία, ο ένας εκ των δύο δικηγόρων αναλαμβάνει να μεταφορτώσει το κείμενο του ιδιωτικού συμφωνητικού για την συμφωνία περί λύσης του γάμου με συναινετικό διαζύγιο κι ο άλλος δικηγόρος επιβεβαιώνει το τελικό κείμενο στο οποίο συμφωνεί ο πελάτης του και ο ίδιος, επιβεβαιώνει δε επίσης τον συμβολαιογράφο που θα αναλάβει την σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης του συναινετικού διαζυγίου. Σημειωτέον, ότι το κείμενο της συμφωνίας του συναινετικού διαζυγίου μπορεί να περιλαμβάνει και συμφωνία για τα επιμέρους θέματα της γονικής μέριμνας, επιμέλειας, διατροφής και επικοινωνίας των τέκνων, εφόσον υπάρχουν, και εφόσον επιθυμούν τα μέρη- σύζυγοι να συμπεριληφθούν στο κείμενο του διαζυγίου.
Οι σύζυγοι θα δηλώσουν την συναίνεσή τους αναφορικά με το κείμενο του συμφωνητικού και την συνέχιση της διαδικασίας μέσω της εφαρμογής, χωρίς να απαιτείται βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής τους, καθώς έχουν ταυτοποιηθεί και νομιμοποιηθεί κατά την είσοδό τους στην εφαρμογή. Από τη δήλωση της συναίνεσης εκκινεί η 10ήμερη προθεσμία που πρέπει να παρέλθει όπως ορίζει ο νόμος, για να ολοκληρωθεί η συμφωνία του διαζυγίου μέσω του συμβολαιογράφου. Με την λήξη της προθεσμίας των 10 ημερών, όλα τα μέρη (σύζυγοι, δικηγόροι, συμβολαιογράφος) ενημερώνονται ηλεκτρονικά για την παρέλευση του χρόνου αυτού, ώστε να προχωρήσουν στην ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαζυγίου με τον συμβολαιογράφο ψηφιακά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αρμοδιότητα δε του συμβολαιογράφου είναι να συντάξει και να μεταφορτώσει στο σύστημα την συμφωνία διαζυγίου με τα τυχόν επιμέρους θέματα, η οποία έχει εγκριθεί με κοινή ψηφιακή δήλωση των συζύγων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους ή μόνο από τους πληρεξούσιους δικηγόρους, εφόσον διαθέτουν συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, μέσα στον τελευταίο μήνα πριν την ψηφιακή δήλωση έγκρισης της συμφωνίας του διαζυγίου. Αντίστοιχα, ο συμβολαιογράφος είναι εκείνος που μέσω της πλατφόρμας δηλώνει την ολοκλήρωση της συμφωνίας του συναινετικού διαζυγίου. Σε περίπτωση δε θρησκευτικού γάμου, ο συμβολαιογράφος θα πρέπει να αναφέρει και στοιχεία για την πνευματική λύση του γάμου.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται και τυπικά με την ηλεκτρονική ενημέρωση του Μητρώου Πολιτών από την ίδια την εφαρμογή, καθώς και με την εγγραφή του συναινετικού διαζυγίου στο αρμόδιο Ληξιαρχείο, ενώ το σύστημα ενημερώνει με e-mail όλα τα μέρη (συζύγους, δικηγόρους, συμβολαιογράφο) για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, γνωστοποιώντας παράλληλα σε όλους τον μοναδικό κωδικό/αναγνωριστικό που έχει λάβει το διαζύγιο αυτό σαν πράξη.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο εν γένει και ιδιαίτερα στη συναινετική λύση γάμων, ενώ ειδικευόμαστε και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Το ζήτημα αναφορικά με την «μεταβολή του τόπου κατοικίας του ανήλικου τέκνου» παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η αλλαγή του τόπου κατοικίας του γονέα, με τον οποίο διαμένει το παιδί, εφόσον επηρεάζει τους όρους άσκησης της επιμέλειας ή το δικαίωμα επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονέα, πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συμφωνίας των δύο γονέων, ενώ σε περίπτωση διαφωνίας τους, αποφασίζει το δικαστήριο, σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου.
Πριν την τροποποίηση που επέφερε ο ν. 4800/2021, το άρ. 1519 ΑΚ, προέβλεπε ότι «η μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση μετά από αίτημα οποιουδήποτε από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέσο.».
Ωστόσο, με την νεότερη διάταξη μετά την θέση σε ισχύ του ν. 4800/2021, απαλείφεται η λέξη «οριστική», αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο για μια καινοτόμα ερμηνευτική προσέγγιση εκ μέρους της νομολογίας που δέχεται ότι αρκεί οποιαδήποτε δικαστική απόφαση, η οποία μπορεί να παράγει δεσμευτικό αποτέλεσμα για τους γονείς. Τέτοιες αποφάσεις είναι είτε οι τελεσίδικες, που εκδίδονται κατά την ειδική διαδικασία που αφορά σε διαφορές από την οικογένεια, τον γάμο και την ελεύθερη συμβίωση, ύστερα από την άσκηση αγωγής, είτε οι αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων ή ακόμα και με προσωρινή διαταγή, που εκδίδονται κατόπιν αίτησης ασφαλιστικών μέτρων εκ μέρους του ενός γονέα σε επείγουσες περιπτώσεις και για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος (στις περιπτώσεις ρύθμισης της άσκησης της επιμέλειας ή της επικοινωνίας ή ενδοοικογενειακής βίας ή όταν συντρέχει περίπτωση αφαίρεσης της άσκησης της γονικής μέριμνας), ή σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις και με διάταξη του αρμόδιου εισαγγελέα.
Στον χειρισμό της εκάστοτε περίπτωσης και υπόθεσης, κρίσιμο είναι να αποδειχθεί με ποιον τρόπο εξυπηρετείται καλύτερα το «βέλτιστο συμφέρον» του ανήλικου τέκνου, ποια η ικανότητα και η δυνατότητα κάθε γονέα να φροντίζει καθημερινά το παιδί και να του αφιερώνει προσωπικό χρόνο, η ηλικία, οι ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού κι η ανάγκη του παιδιού για συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα περιβάλλοντος, κατά πόσο επηρεάζεται στην πράξη το δικαίωμα επικοινωνίας του έτερου γονέα, οι έως τότε δεσμοί του τέκνου με καθέναν από τους γονείς και τους αδελφούς ή τους λοιπούς συγγενείς του, καθώς επίσης και για ποιους λόγους αποφασίζει ο γονέας με τον οποίο διαμένει το ανήλικο να μεταβάλει τον τόπο κατοικίας του (και κατ’ επέκταση του τέκνου), και άλλα στοιχεία από τα οποία προκύπτει το συμφέρον του ανήλικου.
Δέον να τονιστεί ότι η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει να λαμβάνεται, αφού σταθμιστεί αν το συμφέρον του παιδιού εξυπηρετείται καλύτερα στην περίπτωση που το παιδί ακολουθήσει τον γονέα στον νέο τόπο της κατοικίας του ή αντιθέτως αν παραμείνει στον ίδιο τόπο κατοικίας. Στην περίπτωση που τόσο η μετακίνηση του παιδιού με τον ένα γονέα όσο και η παραμονή του με τον άλλο γονέα δεν προάγει το συμφέρον του, το οποίο θα προαγόταν θεωρητικά κατά τον βέλτιστο τρόπο με την παραμονή του στον ίδιο τόπο κατοικίας με τον γονέα, ο οποίος επιθυμεί να αλλάξει τον τόπο κατοικίας του και όχι με τον άλλο γονέα (λ.χ. αν αυτός αδιαφορεί για το παιδί, δεν μπορεί να αφιερώσει προσωπικό χρόνο για την ανατροφή του παιδιού), ενόψει του ότι το δικαστήριο δεν μπορεί να εμποδίσει τον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο να μεταβάλλει τον τόπο της δική του κατοικίας, το δικαστήριο πρέπει να αποφασίσει ποια είναι η λιγότερο βλαπτική για το παιδί λύση, δηλαδή να μετοικήσει με τον γονέα με τον οποίο διαμένει ήδη ή να παραμείνει στον ίδιο τόπο διαμένοντας εφεξής με τον άλλο γονέα. Η απαγόρευση της αλλαγής του τόπου διαμονής του παιδιού θα σήμαινε συνεπώς ότι αυτό θα διαμένει εφεξής στον ίδιο τόπο κατοικίας με τον άλλο γονέα, που ενδεχομένως δεν είναι ο καταλληλότερος εκ των δύο, πράγμα ανεπίτρεπτο εκ του νόμου.
Ως εκ τούτου, για το τόσο ευαίσθητο ζήτημα της μετοίκησης/ μεταβολής του τόπου διαμονής του ανήλικου τέκνου, αλλά και για τα υπόλοιπα θέματα διατροφής, επικοινωνίας, σκόπιμο είναι να απευθυνθείτε σε έμπειρο δικηγόρο οικογενειακού δικαίου για την σωστή καθοδήγηση και για τους κατάλληλους χειρισμούς της υπόθεσής σας.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα τέκνων περί επιμέλειας, συνεπιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής, διατροφής συζύγων, γονέων και ανιόντων καθώς και υιοθεσίας τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Ο νόμος 4800/2021, που επέφερε αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο και εισήγαγε τον όρο «συνεπιμέλεια» στην ελληνική έννομη τάξη, μετρά ήδη 9 μήνες εφαρμογής και έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την θέση της νομολογίας στην αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού.
Γεγονός είναι πως μετά την τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου, έχουν αυξηθεί τα αιτήματα των γονέων -που δεν διαμένουν με τα τέκνα τους- να διεκδικήσουν δικαστικά την συνεπιμέλεια, δηλαδή την ουσιαστική «από κοινού» και «εξίσου» επιμέλεια των τέκνων τους, ασκώντας είτε ασφαλιστικά μέτρα είτε τακτική αγωγή.
Η θέση και ο ρόλος του δικαστή είναι φυσικά να προασπίσει το συμφέρον του ανήλικου τέκνου, να αφουγκραστεί τις πραγματικές ανάγκες αυτού και με δίκαιο τρόπο να προσφέρει την πλέον συμφέρουσα και πρακτικά βιώσιμη λύση, εκτιμώντας κάθε φορά τις ειδικές περιστάσεις. Ο ν. 4800/2021 αποτελεί το νομικό «όχημα» για την επίτευξη μιας ισορροπημένης σχέσης των γονέων με το παιδί τους, καθώς και μιας ισορροπημένης καθημερινότητας για το ίδιο το παιδί, το συμφέρον του οποίου άλλωστε οφείλει και πρέπει να εξυπηρετείται πρωτίστως.
Η νομολογία που έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα εφαρμόζει τον ν. 4800/2021 και εξετάζει τον συναισθηματικό δεσμό του τέκνου με τους γονείς του ξεχωριστά, τις δυνατότητες που έκαστος εξ αυτών διαθέτει για την επιμελή φροντίδα και ουσιαστική κάλυψη των αναγκών του ανήλικου, για να υπάρξει έδαφος εφαρμογής της συνεπιμέλειας. Πρέπει αφενός να υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου να τηρούν οι γονείς μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης), έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του, καθόσον η συνεπιμέλεια- εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό, ώστε το παιδί να βιώνει την κατάσταση ήρεμα και χαρούμενα.
Ως εκ τούτου, υπάρχει πλειάδα δικαστικών αποφάσεων που δέχονται την άσκηση «συνεπιμέλειας», αφού πρώτα έχουν συνεκτιμηθεί και εξεταστεί κατά τα ανωτέρω οι ειδικές περιστάσεις, με κύριο γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του ανήλικου τέκνου. Για να υπάρξει δε μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να προηγηθεί και ιδιαίτερη επικοινωνία του δικαστή με το ανήλικο –εφόσον βρίσκεται σε ηλικία τέτοια ώστε να διαθέτει ωριμότητα σκέψης-σε κάθε δε περίπτωση κρίσιμα στοιχεία αποτελούν η καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανήλικου τέκνου, καθώς και οι αναπτυχθέντες μέχρι τότε δεσμοί με τους γονείς και τυχόν αδελφούς του. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη ιδίως η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και γενικότερα οι βιοτικές συνθήκες αυτών, όπως είναι το ευρύτερο περιβάλλον τους, οι συνθήκες του επαγγέλματός τους, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, βαρύνουσας σημασίας είναι το δικαίωμα του γονέα να επικοινωνεί με το τέκνο του, ελεύθερα και απρόσκοπτα. Και τούτο διότι, το συμφέρον του τέκνου υπαγορεύει να μην ατονήσει ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ γονέα και τέκνου, ούτε να επέλθει η αποξένωσή τους, υπό το πρίσμα της επίτευξης της ομαλής ψυχοσωματικής και διανοητικής ανάπτυξης του τελευταίου.
Προς τούτο, ο νομοθέτης προστατεύει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, που δεν διαμένει με το παιδί του, ο οποίος μπορεί με δικαστικά μέσα (ασφαλιστικά μέτρα ή αγωγή επικοινωνίας) να εξασφαλίσει την ομαλή και απρόσκοπτη άσκηση του δικαιώματός του, με φυσική δια ζώσης επικοινωνία ή/και τηλεφωνική. Ακόμα και σε πιο ιδιαίτερες περιπτώσεις, έχει γίνει δεκτό νομολογιακά ότι δεν εμποδίζεται η επικοινωνία, πχ ο προσωρινά κρατούμενος στη φυλακή πατέρας έχει το δικαίωμα σε καθημερινή τηλεφωνική επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο του.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση που το άλλο μέρος (συνήθως η μητέρα έχει την επιμέλεια) προβάλλει εμπόδια στην επικοινωνία ή παραβιάζει την δικαστική απόφαση που ρυθμίζει την επικοινωνία του άλλου γονέα, μπορεί να επιβληθεί αποζημίωση για κάθε παραβίαση, ο δε γονέας -το δικαίωμα επικοινωνίας του οποίου προσβάλλεται- μπορεί να υποβάλλει μήνυση για τον ίδιο λόγο και να κινηθεί η ποινική δίωξη του έτερου γονέα, ακόμα και να χάσει ο έτερος την επιμέλεια και τη γονική μέριμνα.
Πέραν των ανωτέρω, σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι μετά την νομοθετική τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου και την εισαγωγή του όρου της «συνεπιμέλειας», ανοίγει ο δρόμος στους γονείς που δεν διαμένουν με τα τέκνα τους και ήδη έχουν ρυθμίσει τα ευαίσθητα και πρακτικά αυτά ζητήματα υπό το προϊσχύσαν καθεστώς (επιμέλεια, επικοινωνία, διατροφή), να διεκδικήσουν την διεύρυνση του χρόνου επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα τους, αλλά και την ανάθεση της άσκησης της συνεπιμέλειας, πράγμα που θα έχει αντίκτυπο και στην υποχρέωση διατροφής που μέχρι τώρα έδιναν.
Σε περίπτωση δε διαφωνιών μεταξύ των γονέων, προβλέπεται για κάποια θέματα η προσφυγή σε διαμεσολάβηση, ώστε συμβιβαστικά να εξευρεθεί λύση, προτού η υπόθεση καταλήξει στις δικαστικές αίθουσες.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Με την πρόσφατη υπ’ αριθ. 1497/2022 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων- Διατροφές), το δικηγορικό μας γραφείο κατάφερε να απαλλάξει τον εντολέα μας- πατέρα και υπόχρεο προς διατροφή του ενήλικου τέκνου του, από τις υπερβολικές απαιτήσεις του ενήλικου τέκνου του, ώστε τελικά να υποχρεωθεί εκείνος σε καταβολή διατροφής ποσού που αντιστοιχεί μόλις στο 1/5 των μηνιαίων δαπανών που ισχυριζόταν το ενήλικο τέκνο ότι διέθετε σε μηνιαία βάση.
Το δικάσαν δικαστήριο δέχθηκε την ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής του υπόχρεου- πατέρα, όπως αυτή προβλήθηκε από εμάς, και περιόρισε στα 250 ευρώ τη διατροφή αυτή, δεδομένου ότι ο εντολέας μας- πατέρας και υπόχρεος, πέραν της υποχρέωσης διατροφής του ενήλικου φοιτητή γιου του (που δεν διαθέτει δικά του εισοδήματα ή ακίνητη περιουσία να εκμεταλλευτεί για να προσπορίσει οικονομικό όφελος και δεν δύναται να εργαστεί), διατηρεί ομοίως την υποχρέωση να διατρέφει την ανήλικη κόρη που έχει αποκτήσει από το β΄ γάμο του, να συμμετέχει στις δαπάνες διαβίωσης της νέας οικογένειάς του, ενώ αποδείχθηκε ότι έχει αναλάβει την φροντίδα και στήριξη της χαμηλοσυνταξιούχου μητέρας του.
Άλλωστε, στις περιπτώσεις διατροφής ενήλικου τέκνου είναι σημαντικό να αξιολογούνται τα εισοδήματα όλων των υπόχρεων (συνήθως είναι οι γονείς) και στην συνέχεια να προσδιορίζονται οι ανάγκες του δικαιούχου- τέκνου, δηλαδή δύναται ακόμα και να περιοριστεί το ποσό που αντιστοιχεί στις μηνιαίες δαπάνες, εάν κριθεί ότι δεν μπορούν να καλυφθούν από την συνεισφορά των υπόχρεων. Φυσικά αξιολογείται και η επίδοση του τέκνου και η δυνατότητα που έχει να εργαστεί παράλληλα με τις σπουδές.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα τέκνων περί επιμέλειας, συνεπιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής, διατροφής συζύγων, γονέων και ανιόντων καθώς και υιοθεσίας τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Όπως έχουμε ήδη αναφερθεί σχετικά με το «άυλο διαζύγιο» στην αρθρογραφία μας, η πολυαναμενόμενη ψηφιοποίηση της διαδικασίας του συναινετικού διαζυγίου αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα, καθώς τέθηκε σε λειτουργία η αντίστοιχη πλατφόρμα στον ιστότοπο gov.gr. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι παύει να ισχύει η «παραδοσιακή» διαδικασία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου ενώπιον του Συμβολαιογράφου, όπως μέχρι σήμερα ίσχυε, απλώς δίδεται μια ακόμη δυνατότητα από τον νομοθέτη για γρήγορη έκδοση διαζυγίου –πάντα συναινετικού!- χωρίς την φυσική παρουσία των εμπλεκόμενων μερών. Διότι και πάλι απαιτείται η συνδρομή τόσο του συμβολαιογράφου, όσο και δύο δικηγόρων (ένας για κάθε σύζυγο), πλην όμως, η συνδρομή τους μπορεί να γίνεται απευθείας στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Την όλη διαδικασία εκκινεί ο ένας εκ των δύο δικηγόρων, ο οποίος υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα, ενημερώνοντας το σύστημα με τα ζητούμενα απαραίτητα στοιχεία, στοιχεία που ανέκαθεν απαιτούνται σε τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή ατομικά στοιχεία συζύγων, ληξιαρχική πράξη γάμου, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ μερών και τέκνων κλπ. Ακολουθεί σχετική ενημέρωση- πρόσκληση στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις των μερών- συζύγων, του έτερου δικηγόρου και του συμβολαιογράφου, για να συμμετέχουν στην διαδικασία. Εν συνεχεία, ο ένας εκ των δύο δικηγόρων αναλαμβάνει να μεταφορτώσει το κείμενο του ιδιωτικού συμφωνητικού για την συμφωνία περί λύσης του γάμου με συναινετικό διαζύγιο κι ο άλλος δικηγόρος επιβεβαιώνει το τελικό κείμενο στο οποίο συμφωνεί ο πελάτης του και ο ίδιος, επιβεβαιώνει δε επίσης τον συμβολαιογράφο που θα αναλάβει την σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης του συναινετικού διαζυγίου. Σημειωτέον, ότι το κείμενο της συμφωνίας του συναινετικού διαζυγίου μπορεί να περιλαμβάνει και συμφωνία για τα επιμέρους θέματα της γονικής μέριμνας, επιμέλειας, διατροφής και επικοινωνίας των τέκνων, εφόσον υπάρχουν, και εφόσον επιθυμούν τα μέρη- σύζυγοι να συμπεριληφθούν στο κείμενο του διαζυγίου.
Οι σύζυγοι θα δηλώσουν την συναίνεσή τους αναφορικά με το κείμενο του συμφωνητικού και την συνέχιση της διαδικασίας μέσω της εφαρμογής, χωρίς να απαιτείται βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής τους, καθώς έχουν ταυτοποιηθεί και νομιμοποιηθεί κατά την είσοδό τους στην εφαρμογή. Από τη δήλωση της συναίνεσης εκκινεί η 10ήμερη προθεσμία που πρέπει να παρέλθει όπως ορίζει ο νόμος, για να ολοκληρωθεί η συμφωνία του διαζυγίου μέσω του συμβολαιογράφου. Με την λήξη της προθεσμίας των 10 ημερών, όλα τα μέρη (σύζυγοι, δικηγόροι, συμβολαιογράφος) ενημερώνονται ηλεκτρονικά για την παρέλευση του χρόνου αυτού, ώστε να προχωρήσουν στην ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαζυγίου με τον συμβολαιογράφο ψηφιακά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αρμοδιότητα δε του συμβολαιογράφου είναι να συντάξει και να μεταφορτώσει στο σύστημα την συμφωνία διαζυγίου με τα τυχόν επιμέρους θέματα, η οποία έχει εγκριθεί με κοινή ψηφιακή δήλωση των συζύγων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους ή μόνο από τους πληρεξούσιους δικηγόρους, εφόσον διαθέτουν συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, μέσα στον τελευταίο μήνα πριν την ψηφιακή δήλωση έγκρισης της συμφωνίας του διαζυγίου. Αντίστοιχα, ο συμβολαιογράφος είναι εκείνος που μέσω της πλατφόρμας δηλώνει την ολοκλήρωση της συμφωνίας του συναινετικού διαζυγίου. Σε περίπτωση δε θρησκευτικού γάμου, ο συμβολαιογράφος θα πρέπει να αναφέρει και στοιχεία για την πνευματική λύση του γάμου.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται και τυπικά με την ηλεκτρονική ενημέρωση του Μητρώου Πολιτών από την ίδια την εφαρμογή, καθώς και με την εγγραφή του συναινετικού διαζυγίου στο αρμόδιο Ληξιαρχείο, ενώ το σύστημα ενημερώνει με e-mail όλα τα μέρη (συζύγους, δικηγόρους, συμβολαιογράφο) για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, γνωστοποιώντας παράλληλα σε όλους τον μοναδικό κωδικό/αναγνωριστικό που έχει λάβει το διαζύγιο αυτό σαν πράξη.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο εν γένει και ιδιαίτερα στη συναινετική λύση γάμων, ενώ ειδικευόμαστε και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
ΠΟΙΟΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ ΑΝΗΛΙΚΟΥ ΤΕΚΝΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΙΑΦΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ;
Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο έχει αγγίξει πολλές οικογένειες, όπου ο εμβολιασμός των ανηλίκων τέκνων, ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες, έχει αποτελέσει αγκάθι, όταν οι δύο γονείς, όχι απαραίτητα διαζευγμένοι, διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τον εμβολιασμό του τέκνου τους. Σημειώνεται δε ότι σε πολλές περιπτώσεις το ζήτημα του (μη) εμβολιασμού του τέκνου αποδεικνύεται «μήλον της έριδος», οδηγώντας ζεύγη σε διαζύγιο, φαινόμενο που έχει πράγματι παρατηρηθεί τους τελευταίους μήνες.
Ποιος, όμως, στην πραγματικότητα, αποφασίζει για τον εμβολιασμό του ανηλίκου τέκνου, σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, διαζευγμένων ή και μη.
Κατ’ αρχήν, η νομοθεσία στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 1516 του Αστικού Κώδικα: «Ο καθένας από τους γονείς επιχειρεί και μόνος του πράξεις αναφερόμενες στην άσκηση της γονικής μέριμνας: 1. Όταν πρόκειται για συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή για την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή για πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα. (…)»
Από την άλλη, ο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας αναφέρει στο άρθρο 12 παρ. 2 (βα): «Στην περίπτωση του ανήλικου ασθενή, η συναίνεση δίδεται από αυτούς που ασκούν τη γονική μέριμνα ή επιμέλειά του. (…) Στην περίπτωση της παραγράφου 3 [ειδικές και σοβαρές επεμβάσεις] του άρθρου 11 απαιτείται πάντοτε η συναίνεση των προσώπων που ασκούν τη γονική μέριμνα του ανηλίκου.»
Πάνω σε αυτό το όχι και ιδιαίτερα σαφές νομοθετικό πλαίσιο, η νομολογία, δηλαδή οι αποφάσεις των δικαστηρίων, έχει καταλήξει στον εξής, αρκετά πρακτικό, κανόνα: οι συνήθεις πράξεις ιατρικού χαρακτήρα σε ανήλικο αποφασίζονται από τον έχοντα επιμέλεια γονέα, ενώ οι ειδικές και σοβαρές πράξεις ιατρικού χαρακτήρα αποφασίζονται από τον έχοντα τη γονική μέριμνα γονέα.
Το ζήτημα που τίθεται τώρα, είναι εάν ο εμβολιασμός ενός ανηλίκου κατά του Covid-19 θεωρείται συνήθης ιατρική πράξη (όπως κάθε άλλος εμβολιασμός) ή επείγουσα ιατρική πράξη. Δυστυχώς, όπως αναφέρθηκε, ο νόμος δεν είναι ιδιαίτερα σαφής και προφανώς δεν ορίζει ή διακρίνει περιπτωσιολογίες, ενώ είναι ακόμη πολύ νωρίς για τα Δικαστήρια να έχουν σχηματίσει σαφή νομολογία.
Σε γενικές γραμμές, όμως, μπορούμε να διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:
1. Συζευγμένοι Γονείς: Στην περίπτωση αυτή, καθώς αμφότεροι οι γονείς ασκούν και την επιμέλεια και την γονική μέριμνα, η απόφαση για κάθε ιατρική πράξη, συνήθη ή επείγουσα, ανήκει και στους δύο από κοινού. Επομένως, απαιτείται συναπόφαση των δύο γονέων και σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, αρμόδιο να αποφασίσει θα είναι το δικαστήριο. Σημειωτέον, ότι κατ’ αρχήν η ιατρική δεοντολογία επιβάλλει τη συναίνεση των δύο γονέων και δεν αρκείται στην πρωτοβουλία του ενός μόνον.
2. Διαζευγμένοι Γονείς: Στην περίπτωση αυτή, εάν η επιμέλεια έχει ανατεθεί μόνον στον έναν εκ των δύο γονέων, είναι υποστηρίξιμο ότι, εφ’ όσον ο εμβολιασμός κατά του Covid-19 θεωρηθεί συνήθης ιατρική πράξη (όπως κάθε άλλος εμβολιασμός), την απόφαση μπορεί να λάβει μόνος ο γονέας που διατηρεί την αποκλειστική επιμέλεια. Τούτο, όπως είδαμε ήδη, όμως, ακόμη ερίζεται νομολογιακά, επομένως η ασφαλής οδός παραμένει η δικαστική.
Φυσικά, στο ενδεχόμενο της συνεπιμέλειας, η απόφαση και πάλι ανήκει σε αμφότερους τους γονείς, ομοίως με την πρώτη περίπτωση, οπότε σε περίπτωση διαφωνίας χρειάζεται απόφαση δικαστηρίου.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το εκάστοτε Δικαστήριο κρίνει πάντοτε με βάση το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου κι όχι βάσει της επιθυμίας του εκάστοτε γονέα βάσει, π.χ. προσωπικών ιδεολογιών και πεποιθήσεων. Τουτέστιν, οι γονείς που απευθύνονται στα Δικαστήρια θα πρέπει να υποστηρίξουν ότι ο (μη) εμβολιασμός του τέκνου τους είναι η βέλτιστη για το συμφέρον του ίδιου του τέκνου επιλογή, καθώς μία γενική κι αόριστη άρνηση με επίκληση απλώς της ιδιότητας του γονέα ως ασκών τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια δεν είναι σε καμία περίπτωση επαρκής. Πάντως, από τα πολύ λίγα δείγματα που έχει προσφέρει μέχρι σήμερα η νομική θεωρία και πρακτική σχετικά με το ζήτημα αυτό, φαίνεται πως το έργο του «αρνητή» γονέα που θα επιδιώξει μία δικαστική κρίση για να επιτύχει την απαγόρευση του εμβολιασμού του τέκνου του θα είναι συγκριτικά δυσκολότερο από αυτό του υπέρμαχου του εμβολιασμού γονέα.
Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην επίσης παρατηρούμενη συχνά πρακτική του εμβολιασμού ενός ανηλίκου κρυφίως από τον μη συναινούντα πλην ασκούντος την επιμέλεια ή την γονική μέριμνα γονέα και των συνεπειών αυτής. Κατά πρώτον, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μία τέτοια ενέργεια δεν είναι θεμιτή νομικά ή και δεοντολογικά, καθώς πρόκειται για παραβίαση του δικαιώματος του έτερου γονέα να συναποφασίζει στις ιατρικές πράξεις που αφορούν το ανήλικο τέκνο του. Εν γένει, ο αποκλεισμός αυτός, για οποιοδήποτε ζήτημα που άπτεται της επιμέλειας και της γονικής μέριμνας του τέκνου εγείρει σαφώς νομικές αξιώσεις υπέρ του έτερου γονέα, ο οποίος μάλιστα δικαιούται να ζητήσει την αφαίρεση της επιμέλειας ή και της γονικής μέριμνας από τον κατά μόνας αποφασίζοντα γονέα, εάν κρίνεται ότι η απόφαση αυτή του ενός γονέα δεν είχε ως γνώμονα το συμφέρον του τέκνου ή έβλαψε αυτό. Το οποίο φυσικά θα πρέπει και να αποδείξει δικαστικά.
Ισχύει όμως και το αντίστροφο, όπου μία ενδεχόμενη επίμονη άρνηση του ενός γονέα για εμβολιασμό του τέκνου μπορεί να γεννήσει αντίστοιχες αξιώσεις και να θέσει ζήτημα κακής άσκησης επιμέλειας ή και γονικής μέριμνας, ώστε να μπορεί να αξιωθεί η αφαίρεσή τους από τον αρνούμενο γονέα.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αφαίρεση της επιμέλειας ή της γονικής μέριμνας λόγω κακής άσκησής τους αποτελεί ακραία περίπτωση κι εξάντληση αυστηρότητας εκ μέρους της Δικαιοσύνης, ώστε το ενδεχόμενο τόσο αυστηρών κρίσεων να μην πιθανολογείται με βεβαιότητα.
Τέλος, έχουν ήδη προκύψει – μεμονωμένες βέβαια – περιπτώσεις όπου ανήλικα άτομα, μετεφηβικής συνήθως ηλικίας, επιθυμούν να εμβολιαστούν, παρά την αντίθετη επιθυμία των γονέων τους. Σε συγκεκριμένη περίπτωση, 14χρονος ανήλικος απευθύνθηκε, με τη βοήθεια του διευθυντή του σχολείου του, στην οικεία αρμόδια Εισαγγελία, η οποία εξέδωσε εισαγγελική παραγγελία που θα επέτρεπε τον κατά μόνας εμβολιασμό του ανηλίκου παρά την άρνηση των γονέων του. Εδώ θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η εισαγγελική αυτή παραγγελία ουδέποτε εκτελέστηκε, καθώς οι γονείς πείσθηκαν να συναινέσουν στον εμβολιασμό του τέκνου τους. Πάντως, ήδη γίνονται διαβήματα από τη νομική θεωρία για να προστατεύονται και να εμβολιάζονται ανήλικα άτομα από την απροθυμία των γονέων τους να τα εμβολιάσουν.
Φυσικά, το αντίστροφο δεν ισχύει. Τουτέστιν, ένα ανήλικο άτομο, έστω και μετεφηβικής ηλικίας, εάν δεν επιθυμεί να εμβολιαστεί, ενώ οι γονείς του το επιθυμούν, είναι σαφές ότι η απόφαση ανήκει στους γονείς του.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Ανθια Κορελα - Δικηγορος παρ' Αρειω Παγω 