ΕΔΔΑ προσφυγή για συνθήκες κράτησης

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ

            Το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει απασχολήσει πολλάκις την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη – ιδίως δε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.) αλλά και, κατά περίπτωση, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.). Αποτελεί δε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα που άπτεται ενός πανευρωπαϊκού φαινομένου που δεν αποτελεί έκπληξη ο όγκος (πλούτος) της νομολογίας του Ε.Δ.Δ.Α., που έχει εκδοθεί μόλις από την αρχή του έτους 2022, για πλειάδα χωρών του ευρωπαϊκού χώρου. Μάλιστα, το περιεχόμενο των αποφάσεων αποτελεί οδοδείκτη, με την έννοια ότι δύναται να αποτελέσει καταφύγιο για κρατούμενους στην Ελλάδα – που ας μην ξεχνάμε ότι πολλάκις έχει φερθεί  για το εν λόγω ζήτημα ενώπιον της Ευρωπαϊκής Δικαιοσύνης – και φυσικά την Ευρώπη εν γένει, αλλά και φόβητρο για τις χώρες του Ευρωπαϊκού Χώρου.

            Κατωτέρω αναφέρονται ενδεικτικά οι περιστάσεις που έφεραν ευρωπαϊκές χώρες ενώπιον του Ε.Δ.Δ.Α. και τις καταδίκασαν για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.):

            Ως παραβίαση του άρθρου 3 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην υποβολή σε βασανιστήρια ή σε εξευτελιστική ποινή ή μεταχείριση θεωρήθηκε:

            – Η έλλειψη κατάλληλης ιατρικής περίθαλψης για κρατούμενους με σοβαρές ιατρικές παθήσεις (BORODAY κλπ κατά Ουκρανίας), μεταξύ άλλων και για κρατούμενους με AIDS/HIV (KALMYKOV κατά Ρωσίας), για κρατούμενους με σοβαρή ασθένεια σε τελικό στάδιο (COSOVAN κατά Μολδαβίας).

            – Η άρνηση πραγματοποίηση χειρουργικής επέμβασης σε κρατούμενο με σοβαρή ιατρική πάθηση που εμπόδιζε την όρασή του (BAYLO κατά Ουκρανίας).

            – Η ανεπαρκής ιατρική περίθαλψη και η μη παροχή βοήθειας για την άσκηση του κρατουμένου σε εξωτερικό χώρο σε κρατούμενο με προβλήματα υγείας (SHIRKHANYAN κατά Αρμενίας). Παράλληλα, η μη παροχή προσφυγής ενώπιον των εθνικών αρχών για το ζήτημα αυτό κρίθηκε και ως παραβίαση του άρθρου 13 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην παροχή πραγματικής προσφυγής.

.

            – Η κράτηση σε κοινό σωφρονιστικό κατάστημα ατόμου που πάσχει από διπολική διαταραχή, σε κακές συνθήκες και δίχως παροχή θεραπευτικής αρωγής (SY κατά Ιταλίας).

            – Η κράτηση σε υπερπλήρες κελί και η κράτηση σε ερειπωμένο και ανεπαρκώς φωτισμένο κελί (LUKOŠIN κατά Λιθουανίας).

            – Η επιβολή ισόβιας κάθειρξης δίχως την προοπτική αποφυλάκισης (BORODAY κλπ κατά Ουκρανίας).

            – Η μη λήψη υπόψιν του κινδύνου κακομεταχείρισης κατά την εξέταση της έκδοσης σε τρίτη χώρα – εν προκειμένω το Τατζικιστάν (S.A. κατά Ουκρανίας).

            – Οι ακατάλληλες συνθήκες υγιεινής της κράτησης (MOCANU κατά Ρουμανίας).

            Ως παραβίαση του άρθρου 5 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στο δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια, θεωρήθηκε:

            – Η παράνομη κράτηση που διατάχθηκε από Ανώτατο Δικαστήριο κατόπιν πρωτόδικης καταδίκης, καθώς και η έλλειψη διαθέσιμης αποζημίωσης για την ως άνω παραβίαση (SALMANOV κατά Σλοβακίας).

            – Η συνέχιση της κράτησης ατόμου που πάσχει από διπολική διαταραχή σε κοινό κατάστημα κράτησης παρά την ύπαρξη απόφασης εθνικού δικαστηρίου που προβλέπει τη μεταφορά του σε ειδικό ίδρυμα, λόγω έλλειψης διαθεσιμότητας (SΥ κατά Ιταλίας).

            – Η μη παροχή συναφών και επαρκών λόγων για την παράταση της κράτησης (SHIRKHANYAN κατά Αρμενίας).

            Ως παραβίαση του άρθρου 8 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της κατοικίας και της αλληλογραφίας, θεωρήθηκε:

            – Η τακτική παρακολούθηση της αλληλογραφίας κρατουμένων με τη συνδρομή των εθνικών εισαγγελικών αρχών (VASILENSKO κατά Ουκρανίας). Σημειώνεται ότι η απουσία διαθέσιμου ενδίκου βοηθήματος όπου να μπορεί να προσφύγει ο κρατούμενος για την παραβίαση αυτή συνιστά παράλληλα παραβίαση του άρθρου 13 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά την παροχή πραγματικής προσφυγής ενώπιον των εθνικών αρχών.

            – Η άρνηση σε κρατούμενο σύντομων συναντήσεων με τη σύζυγό του χωρίς γυάλινο διαχωριστικό (KALDA κατά Εσθονίας).

            – Η απαγόρευση μακροχρόνιων οικογενειακών υποσχέσεων στους προσωρινά κρατούμενους (VOOL και TOMIK κατά Εσθονίας). Η παρούσα απαγόρευση κρίθηκε και ως παραβίαση του άρθρου 14 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην απαγόρευση των διακρίσεων.

            – Η αναφόρτωση της αλληλογραφίας των κρατουμένων σε εθνικό διακομιστή με αδιαφανή τρόπο λειτουργίας (NUH UZUN κλπ κατά Τουρκίας).

Ως παραβίαση του άρθρου 10 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην ελευθερία έκφρασης θεωρήθηκε:

– Η επιβολή κυρώσεων σε κρατούμενους που διάβαζαν ποιήματα και τραγουδούσαν στη μνήμη πεσόντων συγκρατουμένων τους (MEHMET ÇIFTÇI ΚΑΙ SUAT İNCEDERE κατά Τουρκίας).

            Ως παραβίαση του άρθρου 34 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στους όρους της ατομικής προσφυγής, θεωρήθηκε:

            – Η άρνηση των εθνικών αρχών να επιτρέψουν την επικοινωνία του αιτούντος και των εκπροσώπων του ενώπιον του Δικαστηρίου (SHIRKHANYAN κατά Αρμενίας).

            – Η καθυστέρηση 35 ημερών στην εκτέλεση προσωρινού μέτρου που διατάχθηκε από το Δικαστήριο αναφορικά με τοποθέτηση διπολικού ασθενούς σε εξειδικευμένο κέντρο (SY κατά Ιταλίας).

            Η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων θα πρέπει να είναι θέσφατο στις ευνομούμενες κοινωνίες, δυστυχώς όμως πλείστες χώρες επιδεικνύουν από αδιαφορία μέχρι αναλγησία προς αυτή τη μερίδα των πολιτών τους. Η νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α. παρά ταύτα δείχνει συστηματικά την ευαισθησία του απέναντι στις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των κρατουμένων, δικαιώνοντας τα αιτήματά τους και προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.

Πηγή Νομολογίας: Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου (CECL)

Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.

     

 

Αποζημίωση για αστυνομική βία

Αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης από αστυνομική βία

ΔΠΑ 11077/2019, 25ο Τμήμα

Με την απόφασή του το Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας επιδίκασε αποζημίωση υπέρ του ενάγοντος, ο οποίος ενώ ήταν ακόμη ανήλικος, υπέστη απάνθρωπη μεταχείριση κατά τη διάρκεια της κράτησής του στο αστυνομικό τμήμα Πατρών. Ειδικότερα, μετά από επεισόδια που έλαβαν χώρα στο πλαίσιο των αποκριάτικων εκδηλώσεων, ο ενάγων συνελήφθη και οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα, όπου και κρατήθηκε σε ιδιαίτερο δωμάτιο –απομόνωση- και χτυπήθηκε με τη χρήση ράβδου (γκλομπ).

Η συμπεριφορά αυτή εκ μέρους των αστυνομικών οργάνων είναι ευθέως αντίθετη στο αρ.3 της ΕΣΔΑ, το οποίο και ορίζει ότι «Ουδείς επιτρέπεται να υποβληθή εις βασάνους ούτε εις ποινάς ή μεταχείρισιν απανθρώπους ή εξευτελιστικάς». Η λακωνική αυτή διατύπωση δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ουσιαστικές διατάξεις της ΕΣΔΑ,  το άρθρο 3 δεν προβλέπει εξαιρέσεις και καμιά παρέκκλιση δεν επιτρέπεται από αυτό, ακόμα και στις ακραίες συνθήκες, όπως είναι η περίπτωση πολέμου ή «κινδύνου απειλούντος τη ζωή του έθνους», η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Ακόμα και στις δύσκολες αυτές περιστάσεις η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου απαγορεύει ρητά τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση με όρους απόλυτους, αναδεικνύοντας την πρωταρχική σπουδαιότητα της απαγόρευσης και την αναγκαιότητα απαρέγκλιτης εφαρμογής της διάταξης. Η απόλυτη απαγόρευση των βασανιστηρίων και κάθε άλλης μορφής κακομεταχείρισης σημαίνει ότι τα κράτη είναι υποχρεωμένα να εξασφαλίζουν ότι οι εκπρόσωποί τους δεν συμμετέχουν σε βασανιστήρια ή άλλες μορφές κακομεταχείρισης, ανεξαρτήτως των συνθηκών.

Περαιτέρω μάλιστα, σύμφωνα και με τη νομολογία του ΕΔΔΑ, εφόσον έχει λάβει χώρα η παραβίαση του άρθρου 3, γεννάται υποχρέωση του Κράτους προς  διεξαγωγή εμπεριστατωμένης και αποτελεσματικής έρευνας, ικανής να οδηγήσει στην αναγνώριση και, ενδεχομένως, στον κολασμό των υπευθύνων (βλ. απόφαση ΕΔΔΑ της 11.4.2019, Sarwari και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθ. προσφυγής 38089/12, σκ. 107).

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο δέχτηκε την παραβίαση εκ μέρους των αστυνομικών οργάνων μόνο της ουσιαστικής διάταξης του άρθρου 3, ως προς την απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Γεννάται δε υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση, καθώς σύμφωνα και με το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ, η εν λόγω «ένδικη διαφορά αφορά σε ενέργειες αστυνομικού, συναφείς με τα καθήκοντά του, είναι δε αδιάφορο για την πλήρωση της, κατ’ άρθρο 105 ΕισΝΑΚ, προϋπόθεσης του οργάνου του Δημοσίου, εάν οι ενέργειες αυτές απαγορεύονται από διατάξεις νομοθετικής, ή και υπέρτερης ισχύος, αφού η παραβίασή τους συναρτάται με την έτερη προϋπόθεση, για τον παράνομο χαρακτήρα τους».

Πηγή adjustice.gr/lawspot.gr

 Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο στα τηλ: 210 8811903, 6932 455478.