Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ
Το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει απασχολήσει πολλάκις την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη – ιδίως δε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.) αλλά και, κατά περίπτωση, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.). Αποτελεί δε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα που άπτεται ενός πανευρωπαϊκού φαινομένου που δεν αποτελεί έκπληξη ο όγκος (πλούτος) της νομολογίας του Ε.Δ.Δ.Α., που έχει εκδοθεί μόλις από την αρχή του έτους 2022, για πλειάδα χωρών του ευρωπαϊκού χώρου. Μάλιστα, το περιεχόμενο των αποφάσεων αποτελεί οδοδείκτη, με την έννοια ότι δύναται να αποτελέσει καταφύγιο για κρατούμενους στην Ελλάδα – που ας μην ξεχνάμε ότι πολλάκις έχει φερθεί για το εν λόγω ζήτημα ενώπιον της Ευρωπαϊκής Δικαιοσύνης – και φυσικά την Ευρώπη εν γένει, αλλά και φόβητρο για τις χώρες του Ευρωπαϊκού Χώρου.
Κατωτέρω αναφέρονται ενδεικτικά οι περιστάσεις που έφεραν ευρωπαϊκές χώρες ενώπιον του Ε.Δ.Δ.Α. και τις καταδίκασαν για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.):
Ως παραβίαση του άρθρου 3 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην υποβολή σε βασανιστήρια ή σε εξευτελιστική ποινή ή μεταχείριση θεωρήθηκε:
– Η έλλειψη κατάλληλης ιατρικής περίθαλψης για κρατούμενους με σοβαρές ιατρικές παθήσεις (BORODAY κλπ κατά Ουκρανίας), μεταξύ άλλων και για κρατούμενους με AIDS/HIV (KALMYKOV κατά Ρωσίας), για κρατούμενους με σοβαρή ασθένεια σε τελικό στάδιο (COSOVAN κατά Μολδαβίας).
– Η άρνηση πραγματοποίηση χειρουργικής επέμβασης σε κρατούμενο με σοβαρή ιατρική πάθηση που εμπόδιζε την όρασή του (BAYLO κατά Ουκρανίας).
– Η ανεπαρκής ιατρική περίθαλψη και η μη παροχή βοήθειας για την άσκηση του κρατουμένου σε εξωτερικό χώρο σε κρατούμενο με προβλήματα υγείας (SHIRKHANYAN κατά Αρμενίας). Παράλληλα, η μη παροχή προσφυγής ενώπιον των εθνικών αρχών για το ζήτημα αυτό κρίθηκε και ως παραβίαση του άρθρου 13 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην παροχή πραγματικής προσφυγής.
.
– Η κράτηση σε κοινό σωφρονιστικό κατάστημα ατόμου που πάσχει από διπολική διαταραχή, σε κακές συνθήκες και δίχως παροχή θεραπευτικής αρωγής (SY κατά Ιταλίας).
– Η κράτηση σε υπερπλήρες κελί και η κράτηση σε ερειπωμένο και ανεπαρκώς φωτισμένο κελί (LUKOŠIN κατά Λιθουανίας).
– Η επιβολή ισόβιας κάθειρξης δίχως την προοπτική αποφυλάκισης (BORODAY κλπ κατά Ουκρανίας).
– Η μη λήψη υπόψιν του κινδύνου κακομεταχείρισης κατά την εξέταση της έκδοσης σε τρίτη χώρα – εν προκειμένω το Τατζικιστάν (S.A. κατά Ουκρανίας).
– Οι ακατάλληλες συνθήκες υγιεινής της κράτησης (MOCANU κατά Ρουμανίας).
Ως παραβίαση του άρθρου 5 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στο δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια, θεωρήθηκε:
– Η παράνομη κράτηση που διατάχθηκε από Ανώτατο Δικαστήριο κατόπιν πρωτόδικης καταδίκης, καθώς και η έλλειψη διαθέσιμης αποζημίωσης για την ως άνω παραβίαση (SALMANOV κατά Σλοβακίας).
– Η συνέχιση της κράτησης ατόμου που πάσχει από διπολική διαταραχή σε κοινό κατάστημα κράτησης παρά την ύπαρξη απόφασης εθνικού δικαστηρίου που προβλέπει τη μεταφορά του σε ειδικό ίδρυμα, λόγω έλλειψης διαθεσιμότητας (SΥ κατά Ιταλίας).
– Η μη παροχή συναφών και επαρκών λόγων για την παράταση της κράτησης (SHIRKHANYAN κατά Αρμενίας).
Ως παραβίαση του άρθρου 8 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της κατοικίας και της αλληλογραφίας, θεωρήθηκε:
– Η τακτική παρακολούθηση της αλληλογραφίας κρατουμένων με τη συνδρομή των εθνικών εισαγγελικών αρχών (VASILENSKO κατά Ουκρανίας). Σημειώνεται ότι η απουσία διαθέσιμου ενδίκου βοηθήματος όπου να μπορεί να προσφύγει ο κρατούμενος για την παραβίαση αυτή συνιστά παράλληλα παραβίαση του άρθρου 13 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά την παροχή πραγματικής προσφυγής ενώπιον των εθνικών αρχών.
– Η άρνηση σε κρατούμενο σύντομων συναντήσεων με τη σύζυγό του χωρίς γυάλινο διαχωριστικό (KALDA κατά Εσθονίας).
– Η απαγόρευση μακροχρόνιων οικογενειακών υποσχέσεων στους προσωρινά κρατούμενους (VOOL και TOMIK κατά Εσθονίας). Η παρούσα απαγόρευση κρίθηκε και ως παραβίαση του άρθρου 14 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην απαγόρευση των διακρίσεων.
– Η αναφόρτωση της αλληλογραφίας των κρατουμένων σε εθνικό διακομιστή με αδιαφανή τρόπο λειτουργίας (NUH UZUN κλπ κατά Τουρκίας).
Ως παραβίαση του άρθρου 10 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στην ελευθερία έκφρασης θεωρήθηκε:
– Η επιβολή κυρώσεων σε κρατούμενους που διάβαζαν ποιήματα και τραγουδούσαν στη μνήμη πεσόντων συγκρατουμένων τους (MEHMET ÇIFTÇI ΚΑΙ SUAT İNCEDERE κατά Τουρκίας).
Ως παραβίαση του άρθρου 34 της Ε.Σ.Δ.Α. που αφορά στους όρους της ατομικής προσφυγής, θεωρήθηκε:
– Η άρνηση των εθνικών αρχών να επιτρέψουν την επικοινωνία του αιτούντος και των εκπροσώπων του ενώπιον του Δικαστηρίου (SHIRKHANYAN κατά Αρμενίας).
– Η καθυστέρηση 35 ημερών στην εκτέλεση προσωρινού μέτρου που διατάχθηκε από το Δικαστήριο αναφορικά με τοποθέτηση διπολικού ασθενούς σε εξειδικευμένο κέντρο (SY κατά Ιταλίας).
Η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων θα πρέπει να είναι θέσφατο στις ευνομούμενες κοινωνίες, δυστυχώς όμως πλείστες χώρες επιδεικνύουν από αδιαφορία μέχρι αναλγησία προς αυτή τη μερίδα των πολιτών τους. Η νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α. παρά ταύτα δείχνει συστηματικά την ευαισθησία του απέναντι στις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των κρατουμένων, δικαιώνοντας τα αιτήματά τους και προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
Πηγή Νομολογίας: Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου (CECL)
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.