Το οικογενειακό δίκαιο αποτελεί ένα από τα δίκαια της ελληνικής έννομης τάξης με ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον, διότι με τους κανόνες που το διέπουν, ρυθμίζονται οι σχέσεις μεταξύ συζύγων, καθώς και μεταξύ γονέων & τέκνων, κυρίως δε ρυθμίζονται ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη λύση του γάμου (συναινετικό άυλο διαζύγιο, διαζύγιο διετούς διάστασης-αυτόματο, διαζύγιο με αντιδικία κλπ) και μετά τη λύση αυτού, και συνίστανται στην επιμέλεια, επικοινωνία, στην διατροφή και –υπό προϋποθέσεις- στην συνεπιμέλεια των γονέων, στον ορισμό του τόπου κατοικίας των τέκνων κλπ, μετοίκηση ενός εκ των συζύγων, ενώ υπάρχουν και περαιτέρω προεκτάσεις σε περιουσιακής φύσης ζητήματα, λ.χ. δικαίωμα συζύγων σε αποκτήματα.
Η διευθέτηση των ανωτέρω ζητημάτων απαιτεί προσεκτική μεταχείριση αλλά και άμεσες ενέργειεςαπό δικηγόρους που γνωρίζουν το αντικείμενο και εξειδικεύονται σε αυτό, ώστε με τους κατάλληλους χειρισμούς να σας προσφέρουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία των δικαιωμάτων σας.
– Με τον/την σύζυγό μου έχουμε αποφασίσει να χωρίσουμε. Πώς μπορούμε να το πράξουμε γρήγορα και οικονομικά;
Η πιο γρήγορη κι εύκολη λύση είναι το συναινετικό άυλο διαζύγιο. Το δικηγορικό μας γραφείο, με τους κατάλληλους συνεργάτες, μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κάθε ξεχωριστής υπόθεσης, προτείνοντας την πιο συμφέρουσα και οικονομική λύση για εσάς, και όλες τις διαθέσιμες μεθόδους λύσης των προβλημάτων.
– Με τον/την πρώην σύζυγό μου είχαμε ρυθμίσει τις μεταξύ μας σχέσεις αλλά και τις σχέσεις μας με το ανήλικο τέκνο μας με ιδιωτικό συμφωνητικό, όμως οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Μπορώ να αναπροσαρμόσω την αρχική συμφωνία στις νέες συνθήκες (τροποποίηση του ποσού της διατροφής, αλλαγή τόπου κατοικίας τέκνου, ζητήματα επιμέλειας, συνεπιμέλειας κ.ά.);
Μολονότι οι γονείς- πρώην σύζυγοι έχουν συμφωνήσει στα επιμέρους ζητήματα, και η συμφωνία τους αυτή έχει ενσωματωθεί σε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που εμπεριέχεται άλλωστε στην συμβολαιογραφική πράξη λύσης του γάμου, για να αποκτήσει εκτελεστότητα, δεν είναι σπάνιο, εκ των υστέρων, να δημιουργούνται έριδες και διαφωνίες. Οι αιτίες για αυτά τα δυσάρεστα περιστατικά ποικίλλουν (κακότροπη/ κακόπιστη συμπεριφορά των μερών, παραβίαση όρων συμφωνητικού από τα μέρη, αλλαγή εν γένει των συνθηκών κλπ), όμως συνήθως πυροδοτούν και γιγαντώνουν τις εντάσεις μεταξύ των μερών, χωρίς να αφήνουν χώρο για διάλογο. Στις περιπτώσεις αυτές προκειμένου να επιλυθούν οι καταστάσεις και να παύσουν οι διαφωνίες, κυρίως προς όφελος των τέκνων, η νομική οδός αποτελεί μονόδρομο.
Για την άμεση επίλυση των διαφορών και προκειμένου να διασφαλίζεται η αποσόβηση κινδύνων από συμπεριφορές που θα είναι επιζήμιες για τα ανήλικα, σκόπιμη είναι η άσκηση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων και δη με αίτημα προσωρινής διαταγής. Ο δικαστής άλλωστε, κρίνοντας κατά περίπτωση και ελέγχοντας κάθε φορά με ποιον τρόπο εξασφαλίζεται καλύτερα το βέλτιστο συμφέρον των τέκνων, δύναται να αποφασίσει διαφορετικά από αυτά που είχαν συμφωνηθεί και ίσχυαν δυνάμει του ιδιωτικού συμφωνητικού, χωρίς να δεσμεύεται από αυτό.
Αντίστοιχα, ακόμα και στις περιπτώσεις που έχουν εκδοθεί δικαστικές αποφάσεις που αφορούν στο δικαίωμα επιμέλειας, συνεπιμέλειας, επικοινωνίας ή διατροφής, μπορεί να ζητηθεί με ασφαλιστικά μέτρα η μεταρρύθμιση αυτών, εάν οι συνθήκες αλλάξουν και να επαναρρυθμιστεί η κατάσταση με νέα δικαστική απόφαση.
-Δεν συμφωνεί ο άλλος σύζυγος για συναινετικό διαζύγιο. Υπάρχει και ενδοοικογενειακή βία. Τι κάνω;
Άμεσα με ασφαλιστικά μέτρα μπορείτε να ζητήσετε να μετοικήσει από το σπίτι εάν μείνετε εκεί με τα παιδιά, να έχετε επιμέλεια, διατροφή και οικοσκευή. Με προσωρινή διαταγή παίρνουμε ένα πρώτο βοήθημα για επίλυση των καίριων ζητημάτων σε 10-15 μέρες. Μετά την απόφαση των ασφαλιστικών που θα ακολουθήσει είναι υποχρεωτική η άσκηση αγωγής για όλα αυτά, ώστε να υπάρχει οριστική απόφαση για τα οικογενειακά θέματα. Δεν αποκλείεται και ποινικό δικαστήριο για θέματα ενδοοικογενειακής βίας μαζί με τα ασφαλιστικά μέτρα για την προστασία του θύματος.
Τι είναι η «συνεπιμέλεια» και ποια τα κριτήρια για να εφαρμοστεί στην πράξη; Η γνώμη του παιδιού μετράει;
Μετά τη θέση σε εφαρμογή του ν. 4800/2021 που ρυθμίζει τα ζητήματα της «συνεπιμέλειας», η νομολογία που έχει διαμορφωθεί, με κύριο γνώμονα την προάσπιση του βέλτιστου συμφέροντος των ανήλικων τέκνων, παγίως δέχεται ότι η συνεπιμέλεια απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό, ώστε το παιδί να βιώνει την κατάσταση ήρεμα και χαρούμενα.
Ειδικότερα, ο δικαστής κατά την διαμόρφωση της δικανικής κρίσης επί αιτήσεων συνεπιμέλειας, εξετάζει αφενός αν υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου αν οι γονείς τηρούν μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης), έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του. Περαιτέρω, αξιολογείται ο συναισθηματικός δεσμός του τέκνου με τους γονείς του ξεχωριστά και οι δυνατότητες που έκαστος εξ αυτών διαθέτει για την επιμελή φροντίδα και ουσιαστική κάλυψη των αναγκών του ανήλικου, για να υπάρξει έδαφος εφαρμογής της συνεπιμέλειας. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη ιδίως η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και γενικότερα οι βιοτικές συνθήκες αυτών, όπως είναι το ευρύτερο περιβάλλον τους, οι συνθήκες του επαγγέλματός τους, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς ουσιώδεις αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης.
Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα σκέψης του ανήλικου τέκνου, ο δικαστής, για να προβεί σε μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να ζητήσει να έχει ιδιαίτερη επικοινωνία με το ανήλικο, ώστε να ληφθεί υπόψη και η δική του επιθυμία, αλλά και για να μπορέσει αυτός να διαγνώσει πώς θα εξυπηρετηθεί καλύτερα το συμφέρον του τέκνου.
Είμαι γονέας που δεν διαμένω με το τέκνο μου, και στην περίπτωσή μου δεν υπάρχει έδαφος για εφαρμογή συνεπιμέλειας, όμως επιθυμώ να έχω απρόσκοπτη και ελεύθερη επικοινωνία με το ανήλικο. Μπορώ να διεκδικήσω την επικοινωνία ή την διεύρυνση της επικοινωνίας με νομικά μέσα;
Το συμφέρον του τέκνου υπαγορεύει να μην ατονήσει ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ γονέα και τέκνου, ούτε να επέλθει η αποξένωσή τους, υπό το πρίσμα της επίτευξης της ομαλής ψυχοσωματικής και διανοητικής ανάπτυξης του τελευταίου. Προς τούτο, ο νομοθέτης προστατεύει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, που δεν διαμένει με το παιδί του, ο οποίος μπορεί με δικαστικά μέσα (ασφαλιστικά μέτρα ή αγωγή επικοινωνίας) να εξασφαλίσει την ομαλή και απρόσκοπτη άσκηση του δικαιώματός του, με φυσική δια ζώσης επικοινωνία ή/και τηλεφωνική.
Επιπλέον, σε περίπτωση που το άλλο μέρος προβάλλει εμπόδια στην επικοινωνία ή παραβιάζει την δικαστική απόφαση που ρυθμίζει την επικοινωνία του άλλου γονέα, μπορεί να επιβληθεί αποζημίωση για κάθε παραβίαση, ο δε γονέας -το δικαίωμα επικοινωνίας του οποίου προσβάλλεται- μπορεί να υποβάλλει μήνυση για τον ίδιο λόγο και να κινηθεί η ποινική δίωξη του έτερου γονέα, ακόμα και να χάσει ο έτερος την επιμέλεια και τη γονική μέριμνα.
– Έχουμε χωρίσει με τον/την σύζυγο, όμως θέλω να διεκδικήσω δικαιώματα από την περιουσία που εκείνος/η δημιούργησε χάρη στη δική μου συμβολή. Μπορώ και με ποιόν τρόπο;
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1400 του Αστικού Κώδικα, εάν μετά την τέλεση του γάμου, η περιουσία του ενός συζύγου αυξηθεί, λόγω συμβολής του άλλου συζύγου, ο τελευταίος δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση μεριδίου από τον πρώτο, εγείροντας αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα. Αυτή η συμβολή τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο (1/3) της αύξησης, εκτός εάν αποδειχθεί διαφορετικός βαθμός συμβολής ή μηδενική συμβολή.
Η συμβολή του άλλου συζύγου μπορεί να είναι είτε υπό τη μορφή παροχής υπηρεσιών είτε υπό τη μορφή κεφαλαίου. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η συνεισφορά αυτή οφείλει να υπερβαίνει τα όρια της υποχρέωσης συνεισφοράς στις οικογενειακές ανάγκες, δηλαδή της υποχρέωσης του κάθε συζύγου να συμβάλει στην αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών, όπως επιτάσσουν τα άρθρα 1389 και 1390 του Αστικού Κώδικα.
Η αξίωση περί συμμετοχής στα αποκτήματα παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση του γάμου ή την ακύρωση αυτού. Όσον αφορά τη διάσταση, η αξίωση γεννάται με την παρέλευση ακριβώς της τριετίας εν διαστάσει, όμως, εφόσον δεν μεσολαβεί λύση του γάμου, η αξίωση αυτή δεν παραγράφεται. Όριο πάντως τίθεται από τη νομολογία με την ένσταση κατάχρησης δικαιώματος, εάν η αξίωση αργήσει πολύ να ασκηθεί.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 2108811903, 6932455478.
Μετά τη θέση σε εφαρμογή του ν. 4800/2021 που ρυθμίζει τα ζητήματα της «συνεπιμέλειας», η νομολογία που έχει διαμορφωθεί, προκειμένου να προασπιστεί το βέλτιστο συμφέρον των ανήλικων τέκνων, παγίως δέχεται ότι η συνεπιμέλεια- εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό, ώστε το παιδί να βιώνει την κατάσταση ήρεμα και χαρούμενα.
Ειδικότερα, ο δικαστής κατά την διαμόρφωση της δικανικής κρίσης επί αιτήσεων συνεπιμέλειας, εξετάζει αφενός αν υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου αν οι γονείς τηρούν μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης), έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του. Περαιτέρω, αξιολογείται ο συναισθηματικός δεσμός του τέκνου με τους γονείς του ξεχωριστά και οι δυνατότητες που έκαστος εξ αυτών διαθέτει για την επιμελή φροντίδα και ουσιαστική κάλυψη των αναγκών του ανήλικου, για να υπάρξει έδαφος εφαρμογής της συνεπιμέλειας.
Για να υπάρξει δε μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να προηγηθεί και ιδιαίτερη επικοινωνία του δικαστή με το ανήλικο, εφόσον αυτό βρίσκεται σε ηλικία τέτοια ώστε να διαθέτει ωριμότητα σκέψης.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Στην εποχή της ψηφιοποίησης που ήδη ζούμε, αρκετές από τις διαδικασίες που αφορούν στην καθημερινότητά μας, τείνουν να τυποποιούνται και να εκτελούνται μέσω της εκάστοτε σχεδιαζόμενης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, προκειμένου να διευκολύνεται η διεκπεραίωση των υποθέσεων των πολιτών.
Μία από τις περιπτώσεις αυτές, αποτελεί το «άυλο» συναινετικό διαζύγιο, που τέθηκε σε λειτουργία μέσω της αντίστοιχης πλατφόρμας στον ιστότοπο gov.gr. Με κωδικούς ήδη γνωστούς στα μέρη που συμμετέχουν στη διαδικασία (κωδικοί taxisnet για τους συζύγους και τον συμβολαιογράφο, κωδικοί Portal Olomeleia για τους δικηγόρους) και χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία των μερών, μπορεί να λυθεί συναινετικά ένας γάμος, γρήγορα και χωρίς προστριβές από την πλευρά των συζύγων. Όπως και στην «παραδοσιακή» διαδικασία έκδοσης του συναινετικού διαζυγίου- που εξακολουθεί να ισχύει-, απαιτείται η συνδρομή τόσο του συμβολαιογράφου, όσο και δύο δικηγόρων (ένας για κάθε σύζυγο),πλην όμως, η συμμετοχή τους μπορεί να γίνεται απευθείας στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Την όλη διαδικασία εκκινεί ο ένας εκ των δύο δικηγόρων, ο οποίος υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα, ενημερώνοντας το σύστημα με τα ζητούμενα απαραίτητα στοιχεία, στοιχεία που ανέκαθεν απαιτούνται σε τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή ατομικά στοιχεία συζύγων, ληξιαρχική πράξη γάμου, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ μερών και τέκνων κλπ. Ακολουθεί σχετική ενημέρωση- πρόσκληση στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις των μερών- συζύγων, του έτερου δικηγόρου και του συμβολαιογράφου, για να συμμετέχουν στην διαδικασία. Εν συνεχεία, ο ένας εκ των δύο δικηγόρων αναλαμβάνει να μεταφορτώσει το κείμενο του ιδιωτικού συμφωνητικού για την συμφωνία περί λύσης του γάμου με συναινετικό διαζύγιο κι ο άλλος δικηγόρος επιβεβαιώνει το τελικό κείμενο στο οποίο συμφωνεί ο πελάτης του και ο ίδιος, επιβεβαιώνει δε επίσης τον συμβολαιογράφο που θα αναλάβει την σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης του συναινετικού διαζυγίου. Σημειωτέον, ότι το κείμενο της συμφωνίας του συναινετικού διαζυγίου μπορεί να περιλαμβάνει και συμφωνία για τα επιμέρους θέματα της γονικής μέριμνας, επιμέλειας, διατροφής και επικοινωνίας των τέκνων, εφόσον υπάρχουν, και εφόσον επιθυμούν τα μέρη- σύζυγοι να συμπεριληφθούν στο κείμενο του διαζυγίου.
Οι σύζυγοι θα δηλώσουν την συναίνεσή τους αναφορικά με το κείμενο του συμφωνητικού και την συνέχιση της διαδικασίας μέσω της εφαρμογής, χωρίς να απαιτείται βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής τους, καθώς έχουν ταυτοποιηθεί και νομιμοποιηθεί κατά την είσοδό τους στην εφαρμογή. Από τη δήλωση της συναίνεσης εκκινεί η 10ήμερη προθεσμία που πρέπει να παρέλθει όπως ορίζει ο νόμος, για να ολοκληρωθεί η συμφωνία του διαζυγίου μέσω του συμβολαιογράφου. Με την λήξη της προθεσμίας των 10 ημερών, όλα τα μέρη (σύζυγοι, δικηγόροι, συμβολαιογράφος) ενημερώνονται ηλεκτρονικά για την παρέλευση του χρόνου αυτού, ώστε να προχωρήσουν στην ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαζυγίου με τον συμβολαιογράφο ψηφιακά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αρμοδιότητα δε του συμβολαιογράφου είναι να συντάξει και να μεταφορτώσει στο σύστημα την συμφωνία διαζυγίου με τα τυχόν επιμέρους θέματα, η οποία έχει εγκριθεί με κοινή ψηφιακή δήλωση των συζύγων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους ή μόνο από τους πληρεξούσιους δικηγόρους, εφόσον διαθέτουν συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, μέσα στον τελευταίο μήνα πριν την ψηφιακή δήλωση έγκρισης της συμφωνίας του διαζυγίου. Αντίστοιχα, ο συμβολαιογράφος είναι εκείνος που μέσω της πλατφόρμας δηλώνει την ολοκλήρωση της συμφωνίας του συναινετικού διαζυγίου. Σε περίπτωση δε θρησκευτικού γάμου, ο συμβολαιογράφος θα πρέπει να αναφέρει και στοιχεία για την πνευματική λύση του γάμου.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται και τυπικά με την ηλεκτρονική ενημέρωση του Μητρώου Πολιτών από την ίδια την εφαρμογή, καθώς και με την εγγραφή του συναινετικού διαζυγίου στο αρμόδιο Ληξιαρχείο, ενώ το σύστημα ενημερώνει με e-mail όλα τα μέρη (συζύγους, δικηγόρους, συμβολαιογράφο) για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, γνωστοποιώντας παράλληλα σε όλους τον μοναδικό κωδικό/αναγνωριστικό που έχει λάβει το διαζύγιο αυτό σαν πράξη.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο εν γένει και ιδιαίτερα στη συναινετική λύση γάμων, ενώ ειδικευόμαστε και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Το ζήτημα αναφορικά με την «μεταβολή του τόπου κατοικίας του ανήλικου τέκνου» παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η αλλαγή του τόπου κατοικίας του γονέα, με τον οποίο διαμένει το παιδί, εφόσον επηρεάζει τους όρους άσκησης της επιμέλειας ή το δικαίωμα επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονέα, πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συμφωνίας των δύο γονέων, ενώ σε περίπτωση διαφωνίας τους, αποφασίζει το δικαστήριο, σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου.
Πριν την τροποποίηση που επέφερε ο ν. 4800/2021, το άρ. 1519 ΑΚ, προέβλεπε ότι «η μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση μετά από αίτημα οποιουδήποτε από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέσο.».
Ωστόσο, με την νεότερη διάταξη μετά την θέση σε ισχύ του ν. 4800/2021, απαλείφεται η λέξη «οριστική», αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο για μια καινοτόμα ερμηνευτική προσέγγιση εκ μέρους της νομολογίας που δέχεται ότι αρκεί οποιαδήποτε δικαστική απόφαση, η οποία μπορεί να παράγει δεσμευτικό αποτέλεσμα για τους γονείς. Τέτοιες αποφάσεις είναι είτε οι τελεσίδικες, που εκδίδονται κατά την ειδική διαδικασία που αφορά σε διαφορές από την οικογένεια, τον γάμο και την ελεύθερη συμβίωση, ύστερα από την άσκηση αγωγής, είτε οι αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων ή ακόμα και με προσωρινή διαταγή, που εκδίδονται κατόπιν αίτησης ασφαλιστικών μέτρων εκ μέρους του ενός γονέα σε επείγουσες περιπτώσεις και για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος (στις περιπτώσεις ρύθμισης της άσκησης της επιμέλειας ή της επικοινωνίας ή ενδοοικογενειακής βίας ή όταν συντρέχει περίπτωση αφαίρεσης της άσκησης της γονικής μέριμνας), ή σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις και με διάταξη του αρμόδιου εισαγγελέα.
Στον χειρισμό της εκάστοτε περίπτωσης και υπόθεσης, κρίσιμο είναι να αποδειχθεί με ποιον τρόπο εξυπηρετείται καλύτερα το «βέλτιστο συμφέρον» του ανήλικου τέκνου, ποια η ικανότητα και η δυνατότητα κάθε γονέα να φροντίζει καθημερινά το παιδί και να του αφιερώνει προσωπικό χρόνο, η ηλικία, οι ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού κι η ανάγκη του παιδιού για συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα περιβάλλοντος, κατά πόσο επηρεάζεται στην πράξη το δικαίωμα επικοινωνίας του έτερου γονέα, οι έως τότε δεσμοί του τέκνου με καθέναν από τους γονείς και τους αδελφούς ή τους λοιπούς συγγενείς του, καθώς επίσης και για ποιους λόγους αποφασίζει ο γονέας με τον οποίο διαμένει το ανήλικο να μεταβάλει τον τόπο κατοικίας του (και κατ’ επέκταση του τέκνου), και άλλα στοιχεία από τα οποία προκύπτει το συμφέρον του ανήλικου.
Δέον να τονιστεί ότι η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει να λαμβάνεται, αφού σταθμιστεί αν το συμφέρον του παιδιού εξυπηρετείται καλύτερα στην περίπτωση που το παιδί ακολουθήσει τον γονέα στον νέο τόπο της κατοικίας του ή αντιθέτως αν παραμείνει στον ίδιο τόπο κατοικίας. Στην περίπτωση που τόσο η μετακίνηση του παιδιού με τον ένα γονέα όσο και η παραμονή του με τον άλλο γονέα δεν προάγει το συμφέρον του, το οποίο θα προαγόταν θεωρητικά κατά τον βέλτιστο τρόπο με την παραμονή του στον ίδιο τόπο κατοικίας με τον γονέα, ο οποίος επιθυμεί να αλλάξει τον τόπο κατοικίας του και όχι με τον άλλο γονέα (λ.χ. αν αυτός αδιαφορεί για το παιδί, δεν μπορεί να αφιερώσει προσωπικό χρόνο για την ανατροφή του παιδιού), ενόψει του ότι το δικαστήριο δεν μπορεί να εμποδίσει τον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο να μεταβάλλει τον τόπο της δική του κατοικίας, το δικαστήριο πρέπει να αποφασίσει ποια είναι η λιγότερο βλαπτική για το παιδί λύση, δηλαδή να μετοικήσει με τον γονέα με τον οποίο διαμένει ήδη ή να παραμείνει στον ίδιο τόπο διαμένοντας εφεξής με τον άλλο γονέα. Η απαγόρευση της αλλαγής του τόπου διαμονής του παιδιού θα σήμαινε συνεπώς ότι αυτό θα διαμένει εφεξής στον ίδιο τόπο κατοικίας με τον άλλο γονέα, που ενδεχομένως δεν είναι ο καταλληλότερος εκ των δύο, πράγμα ανεπίτρεπτο εκ του νόμου.
Ως εκ τούτου, για το τόσο ευαίσθητο ζήτημα της μετοίκησης/ μεταβολής του τόπου διαμονής του ανήλικου τέκνου, αλλά και για τα υπόλοιπα θέματα διατροφής, επικοινωνίας, σκόπιμο είναι να απευθυνθείτε σε έμπειρο δικηγόρο οικογενειακού δικαίου για την σωστή καθοδήγηση και για τους κατάλληλους χειρισμούς της υπόθεσής σας.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα τέκνων περί επιμέλειας, συνεπιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής, διατροφής συζύγων, γονέων και ανιόντων καθώς και υιοθεσίας τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Ο νόμος 4800/2021, που επέφερε αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο και εισήγαγε τον όρο «συνεπιμέλεια» στην ελληνική έννομη τάξη, μετρά ήδη 9 μήνες εφαρμογής και έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την θέση της νομολογίας στην αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού.
Γεγονός είναι πως μετά την τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου, έχουν αυξηθεί τα αιτήματα των γονέων -που δεν διαμένουν με τα τέκνα τους- να διεκδικήσουν δικαστικά την συνεπιμέλεια, δηλαδή την ουσιαστική «από κοινού» και «εξίσου» επιμέλεια των τέκνων τους, ασκώντας είτε ασφαλιστικά μέτρα είτε τακτική αγωγή.
Η θέση και ο ρόλος του δικαστή είναι φυσικά να προασπίσει το συμφέρον του ανήλικου τέκνου, να αφουγκραστεί τις πραγματικές ανάγκες αυτού και με δίκαιο τρόπο να προσφέρει την πλέον συμφέρουσα και πρακτικά βιώσιμη λύση, εκτιμώντας κάθε φορά τις ειδικές περιστάσεις. Ο ν. 4800/2021 αποτελεί το νομικό «όχημα» για την επίτευξη μιας ισορροπημένης σχέσης των γονέων με το παιδί τους, καθώς και μιας ισορροπημένης καθημερινότητας για το ίδιο το παιδί, το συμφέρον του οποίου άλλωστε οφείλει και πρέπει να εξυπηρετείται πρωτίστως.
Η νομολογία που έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα εφαρμόζει τον ν. 4800/2021 και εξετάζει τον συναισθηματικό δεσμό του τέκνου με τους γονείς του ξεχωριστά, τις δυνατότητες που έκαστος εξ αυτών διαθέτει για την επιμελή φροντίδα και ουσιαστική κάλυψη των αναγκών του ανήλικου, για να υπάρξει έδαφος εφαρμογής της συνεπιμέλειας. Πρέπει αφενός να υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου να τηρούν οι γονείς μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης), έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του, καθόσον η συνεπιμέλεια- εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό, ώστε το παιδί να βιώνει την κατάσταση ήρεμα και χαρούμενα.
Ως εκ τούτου, υπάρχει πλειάδα δικαστικών αποφάσεων που δέχονται την άσκηση «συνεπιμέλειας», αφού πρώτα έχουν συνεκτιμηθεί και εξεταστεί κατά τα ανωτέρω οι ειδικές περιστάσεις, με κύριο γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του ανήλικου τέκνου. Για να υπάρξει δε μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να προηγηθεί και ιδιαίτερη επικοινωνία του δικαστή με το ανήλικο –εφόσον βρίσκεται σε ηλικία τέτοια ώστε να διαθέτει ωριμότητα σκέψης-σε κάθε δε περίπτωση κρίσιμα στοιχεία αποτελούν η καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανήλικου τέκνου, καθώς και οι αναπτυχθέντες μέχρι τότε δεσμοί με τους γονείς και τυχόν αδελφούς του. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη ιδίως η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και γενικότερα οι βιοτικές συνθήκες αυτών, όπως είναι το ευρύτερο περιβάλλον τους, οι συνθήκες του επαγγέλματός τους, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, βαρύνουσας σημασίας είναι το δικαίωμα του γονέα να επικοινωνεί με το τέκνο του, ελεύθερα και απρόσκοπτα. Και τούτο διότι, το συμφέρον του τέκνου υπαγορεύει να μην ατονήσει ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ γονέα και τέκνου, ούτε να επέλθει η αποξένωσή τους, υπό το πρίσμα της επίτευξης της ομαλής ψυχοσωματικής και διανοητικής ανάπτυξης του τελευταίου.
Προς τούτο, ο νομοθέτης προστατεύει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, που δεν διαμένει με το παιδί του, ο οποίος μπορεί με δικαστικά μέσα (ασφαλιστικά μέτρα ή αγωγή επικοινωνίας) να εξασφαλίσει την ομαλή και απρόσκοπτη άσκηση του δικαιώματός του, με φυσική δια ζώσης επικοινωνία ή/και τηλεφωνική. Ακόμα και σε πιο ιδιαίτερες περιπτώσεις, έχει γίνει δεκτό νομολογιακά ότι δεν εμποδίζεται η επικοινωνία, πχ ο προσωρινά κρατούμενος στη φυλακή πατέρας έχει το δικαίωμα σε καθημερινή τηλεφωνική επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο του.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση που το άλλο μέρος (συνήθως η μητέρα έχει την επιμέλεια) προβάλλει εμπόδια στην επικοινωνία ή παραβιάζει την δικαστική απόφαση που ρυθμίζει την επικοινωνία του άλλου γονέα, μπορεί να επιβληθεί αποζημίωση για κάθε παραβίαση, ο δε γονέας -το δικαίωμα επικοινωνίας του οποίου προσβάλλεται- μπορεί να υποβάλλει μήνυση για τον ίδιο λόγο και να κινηθεί η ποινική δίωξη του έτερου γονέα, ακόμα και να χάσει ο έτερος την επιμέλεια και τη γονική μέριμνα.
Πέραν των ανωτέρω, σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι μετά την νομοθετική τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου και την εισαγωγή του όρου της «συνεπιμέλειας», ανοίγει ο δρόμος στους γονείς που δεν διαμένουν με τα τέκνα τους και ήδη έχουν ρυθμίσει τα ευαίσθητα και πρακτικά αυτά ζητήματα υπό το προϊσχύσαν καθεστώς (επιμέλεια, επικοινωνία, διατροφή), να διεκδικήσουν την διεύρυνση του χρόνου επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα τους, αλλά και την ανάθεση της άσκησης της συνεπιμέλειας, πράγμα που θα έχει αντίκτυπο και στην υποχρέωση διατροφής που μέχρι τώρα έδιναν.
Σε περίπτωση δε διαφωνιών μεταξύ των γονέων, προβλέπεται για κάποια θέματα η προσφυγή σε διαμεσολάβηση, ώστε συμβιβαστικά να εξευρεθεί λύση, προτού η υπόθεση καταλήξει στις δικαστικές αίθουσες.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Ήδη έχει τεθεί σε εφαρμογή ο Ν. 4800/2021, που αφορά στο ζήτημα της «συνεπιμέλειας» και της άσκησης της γονικής μέριμνας «από κοινού και εξίσου» από τους δύο γονείς, με αποτέλεσμα συχνά εκείνοι να ξιφουλκούν ενώπιον των δικαστηρίων αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου στην περίπτωσή τους. Καταρχήν επιθυμία του νομοθέτη είναι η από κοινού και εξίσου άσκηση της γονικής μέριμνας (άρθρο 1510 εδ. α΄, 1513 εδ. α΄ ΑΚ), αλλά εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό λόγω των διαφωνιών των γονέων ή και των βιοτικών συνθηκών, κυρίαρχο κριτήριο του δικαστηρίου για τη ρύθμιση της άσκησης της γονικής μέριμνας είναι το βέλτιστο συμφέρον και η μικρότερη δυνατή διατάραξη του τρόπου ζωής του ανήλικου.
Άλλωστε, ο νομοθέτης έχει προσδώσει ιδιάζουσα σημασία στην έννοια του «βέλτιστου συμφέροντος» του ανήλικου τέκνου, συνεπώς ο δικαστής, κατά την εφαρμογή του νόμου υποχρεούται να εξετάσει με ποιον τρόπο θα εξυπηρετηθεί αυτό καλύτερα.
Για να υπάρξει μια όσο το δυνατόν ορθή αξιολόγηση των συνθηκών κάθε περίπτωσης, δύναται να προηγηθεί και ιδιαίτερη επικοινωνία του δικαστή με το ανήλικο –εφόσον βρίσκεται σε ηλικία τέτοια ώστε να διαθέτει ωριμότητα σκέψης-σε κάθε δε περίπτωση κρίσιμα στοιχεία αποτελούν η καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανήλικου τέκνου, καθώς και οι αναπτυχθέντες μέχρι τότε δεσμοί με τους γονείς και τυχόν αδελφούς του. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη ιδίως η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και γενικότερα οι βιοτικές συνθήκες αυτών, όπως είναι το ευρύτερο περιβάλλον τους, οι συνθήκες του επαγγέλματός τους, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης.
Σε πραγματικό – βιωματικό επίπεδο και προκειμένου να διασφαλιστεί το συμφέρον του τέκνου, για να εφαρμοστεί η συνεπιμέλεια, πρέπει αφενός να υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου να τηρούν οι γονείς μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις (ή έστω να διασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο συνεννόησης) έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του τέκνου να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του ούτε να δημιουργεί σε αυτό ανασφάλεια και ψυχολογική επιβάρυνση, όπως θα συμβαίνει αν βιώνει κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του, καθόσον η εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανήλικου κατά τρόπο παραγωγικό.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλα τα δικαστικά μέσα και σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Με την πρόσφατη υπ’ αριθ. 1497/2022 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων- Διατροφές), το δικηγορικό μας γραφείο κατάφερε να απαλλάξει τον εντολέα μας- πατέρα και υπόχρεο προς διατροφή του ενήλικου τέκνου του, από τις υπερβολικές απαιτήσεις του ενήλικου τέκνου του, ώστε τελικά να υποχρεωθεί εκείνος σε καταβολή διατροφής ποσού που αντιστοιχεί μόλις στο 1/5 των μηνιαίων δαπανών που ισχυριζόταν το ενήλικο τέκνο ότι διέθετε σε μηνιαία βάση.
Το δικάσαν δικαστήριο δέχθηκε την ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής του υπόχρεου- πατέρα, όπως αυτή προβλήθηκε από εμάς, και περιόρισε στα 250 ευρώ τη διατροφή αυτή, δεδομένου ότι ο εντολέας μας- πατέρας και υπόχρεος, πέραν της υποχρέωσης διατροφής του ενήλικου φοιτητή γιου του (που δεν διαθέτει δικά του εισοδήματα ή ακίνητη περιουσία να εκμεταλλευτεί για να προσπορίσει οικονομικό όφελος και δεν δύναται να εργαστεί), διατηρεί ομοίως την υποχρέωση να διατρέφει την ανήλικη κόρη που έχει αποκτήσει από το β΄ γάμο του, να συμμετέχει στις δαπάνες διαβίωσης της νέας οικογένειάς του, ενώ αποδείχθηκε ότι έχει αναλάβει την φροντίδα και στήριξη της χαμηλοσυνταξιούχου μητέρας του.
Άλλωστε, στις περιπτώσεις διατροφής ενήλικου τέκνου είναι σημαντικό να αξιολογούνται τα εισοδήματα όλων των υπόχρεων (συνήθως είναι οι γονείς) και στην συνέχεια να προσδιορίζονται οι ανάγκες του δικαιούχου- τέκνου, δηλαδή δύναται ακόμα και να περιοριστεί το ποσό που αντιστοιχεί στις μηνιαίες δαπάνες, εάν κριθεί ότι δεν μπορούν να καλυφθούν από την συνεισφορά των υπόχρεων. Φυσικά αξιολογείται και η επίδοση του τέκνου και η δυνατότητα που έχει να εργαστεί παράλληλα με τις σπουδές.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα τέκνων περί επιμέλειας, συνεπιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής, διατροφής συζύγων, γονέων και ανιόντων καθώς και υιοθεσίας τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Ήδη έχει τεθεί σε εφαρμογή ο Ν. 4800/2021, που επέφερε αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, και μεταξύ άλλων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ζήτημα της «συνεπιμέλειας» και της άσκησης της γονικής μέριμνας «από κοινού και εξίσου», και ποιες οι πρακτικές συνέπειες, στα επιμέρους ζητήματα της συμμετοχής στην ανατροφή και φροντίδα του, της λήψης αποφάσεων στα σημαντικά ζητήματα του τέκνου, της διαμονής και του χρόνου επικοινωνίας με αυτό, αλλά και της διατροφής που οφείλει ο ένας γονέας στον άλλο για τις δαπάνες του ανήλικου τέκνου.
Ο γνώμονας του νομοθέτη για την εισαγωγή των νέων διατάξεων, είναι το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, το οποίο εξυπηρετείται ιδίως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του και στην αποτροπή διάρρηξης των σχέσεών του με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει αυτό. Για τον σκοπό αυτό, ο νομοθέτης προχώρησε στην θέσπιση ενός «μαχητού» τεκμηρίου ελάχιστης προσωπικής επικοινωνίας (με φυσική παρουσία) του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο, το οποίο προσδιορίζεται στο 1/3 του συνολικού του χρόνου. Δηλαδή, ο δικαστής με την απόφασή του θα ορίσει μια ελάχιστη βάση χρόνου επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο, όμως αν οι περιστάσεις και το βέλτιστο συμφέρον του τελευταίου το απαιτούν, ο χρόνος αυτός μπορεί είτε να μειωθεί είτε να αυξηθεί. Αντίστοιχα, ο δικαστής θα πρέπει να προσδιορίσει την «βάση αναφοράς» για τον υπολογισμό του χρόνου, δηλαδή αν το 1/3 (ή το μικρότερο/ μεγαλύτερο ποσοστό) του συνολικού χρόνου του τέκνου, θα εκληφθεί στη βάση της εβδομάδας, του μήνα ή του έτους. Ο νόμος στο σημείο αυτό έχει αφήσει ένα κενό, το οποίο καλύπτεται από την ερμηνεία που παρέχει ο δικαστής εκτιμώντας τις ιδιαίτερες κάθε φορά συνθήκες (λ.χ. αν οι γονείς κατοικούν στην ίδια ή σε διαφορετική πόλη, τις σχολικές υποχρεώσεις του τέκνου, την ηλικία του, την εξοικείωση του τέκνου με τον άλλο γονέα κλπ.).
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, προκρίνεται η διευρυμένη επικοινωνία του γονέα με το τέκνο του, την οποία ο γονέας που διαμένει με το ανήλικο οφείλει να διευκολύνει, σε καμία δε περίπτωση, να μην παρεμποδίζει, ενώ ενδέχεται να φθάσουμε μέχρι και το μοντέλο της εναλλασσόμενης κατοικίας, όπου η κατανομή του χρόνου που περνά το τέκνο με τους γονείς του αγγίζει το 50%- 50%. Ιδίως στις περιπτώσεις που δεν έχει ανατεθεί αποκλειστικά η άσκηση της επιμέλειας μόνο στον ένα γονέα, αλλά αυτή ασκείται κι από τους δύο «από κοινού και εξίσου», ο χρόνος που περνά το παιδί μαζί με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, λογίζεται κι αυτός ως χρόνος άσκησης επιμέλειας, καθώς ο γονέας που κατά τα λοιπά ασκεί το δικαίωμα επικοινωνίας με το παιδί του, έχει δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις γι’ αυτό, είτε μόνος του για θέματα επείγοντα ή εντελώς τρέχοντα της καθημερινότητας και της φροντίδας του, είτε από κοινού με τον άλλο γονέα για τις αθλητικές ή κοινωνικές δραστηριότητες, στις οποίες θα λάβει μέρος, σε ποιο σχολείο θα φοιτήσει, αν θα γίνει ονοματοδοσία κτλ.
Γεγονός είναι ότι η «από κοινού και εξίσου» άσκηση της επιμέλειας, δεν σημαίνει απαραίτητα και ισόχρονη άσκηση της επιμέλειας, όμως ακόμα κι αν το παιδί διαμένει κυρίως με τον ένα γονέα, η επιμέλειά του κάλλιστα μπορεί να ασκείται και από τους δύο, στο πλαίσιο σύμπνοιας και συνεννόησης μεταξύ των γονέων, πάντα με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου. Δεν είναι δε λίγες οι περιπτώσεις που οι γονείς βρίσκουν την ιδανική «φόρμουλα» και κατανέμουν μεταξύ τους τις αρμοδιότητες, ώστε ταυτόχρονα να εξυπηρετούνται οι ανάγκες του τέκνου αλλά και να ασκείται «ισομερώς» η επιμέλεια από τους γονείς (λ.χ. συμμετοχή του ενός γονέα στις αθλητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ενώ η φροντίδα σε θέματα υγείας ανατίθεται στον άλλο).
Αυτομάτως, γεννάται το εύλογο ερώτημα αν η υποχρέωση διατροφής του γονέα που δεν διαμένει με το ανήλικο παραμένει στο ακέραιο, όταν τελικά κι αυτός περνά σημαντικό χρόνο με το παιδί του. Με τις τροποποιήσεις που έχουν επέλθει στο οικογενειακό δίκαιο, αναπόφευκτα έχει μεταβληθεί και η παλαιότερη κρατούσα άποψη της νομολογίας, ότι τα έξοδα στα οποία προβαίνει ο γονέας κατά την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας του για το παιδί δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της διατροφής. Δηλαδή, ο γονέας με τον οποίο κανονικά δεν διαμένει το παιδί, κι ο οποίος είτε ασκεί την επιμέλεια από κοινού με τον άλλο γονέα είτε είναι μόνο δικαιούχος επικοινωνίας, και περνά με το παιδί το 1/3 (τουλάχιστον) του χρόνου του, υποβάλλεται σε έξοδα διατροφής, ψυχαγωγίας, ένδυσης- υπόδησης και λοιπών καταναλωτικών αγαθών, δραστηριοτήτων κτλ. Θα ήταν ανεπιεικές και αβάσιμο να απαιτηθεί από αυτόν η εκ νέου κάλυψή τους μέσω της υποχρέωσης διατροφής προς τον άλλο γονέα για τις δαπάνες που ήδη έχει καλύψει. Συνεπώς, το ύψος των δαπανών, στις οποίες προβαίνει για το παιδί για όσο χρόνο το έχει μαζί του, θα πρέπει να συνυπολογίζονται στις οικονομικές του δυνάμεις και εν τέλει στον προσδιορισμό της διατροφής σε χρήμα που υποχρεούται να καταβάλλει στον άλλο γονέα ως συνεισφορά στις δαπάνες του τέκνου. Σε μια τέτοια περίπτωση, κινδυνεύει ο τελευταίος να κατηγορηθεί ότι πλουτίζει σε βάρος του πρώτου! Αντίστοιχα, μπορεί να μειωθεί η συμβολή του γονέα που διαμένει με το ανήλικο (είθισται να είναι η μητέρα αυτή που προσφέρει την προσωπική της εργασία), αφού καταλήγει να φροντίζει κι αυτός ο γονέας να καλύπτει κατά την αναλογία των οικονομικών δυνάμεών του τις διατροφικές ανάγκες του ανήλικου σε χρήμα.
Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι μετά την νομοθετική τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου, ανοίγει ο δρόμος στους γονείς που δεν διαμένουν με τα τέκνα τους και ήδη έχουν ρυθμίσει τα ευαίσθητα και πρακτικά αυτά ζητήματα υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, να διεκδικήσουν την διεύρυνση του χρόνου επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα τους, αλλά και την ανάθεση της άσκησης της επιμέλειας, πράγμα που θα έχει αντίκτυπο και στην υποχρέωση διατροφής. Σε περίπτωση δε διαφωνιών μεταξύ των γονέων, προβλέπεται η προσφυγή σε διαμεσολάβηση, ώστε συμβιβαστικά να εξευρεθεί λύση, προτού η υπόθεση καταλήξει στις δικαστικές αίθουσες.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 2108811903, 6932455478.
Ανθια Κορελα - Δικηγορος παρ' Αρειω Παγω 