Σε λίγες ημέρες και δη στις 16.09.2021 τίθενται σε εφαρμογή οι μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων, που καθιερώνουν την από κοινού άσκηση γονικής μέριμνας, την «συνεπιμέλεια», για την οποία πολύς λόγος γίνεται τελευταία.
Σύμφωνα με το άρ. 1510 του ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε με το άρ. 7 παρ. 1 του ν. 4800/2021, «Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού και εξίσου. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. […]». Σύμφωνα δε με το άρ. 1511 παρ. 1 του ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε με το άρ. 5 του ανωτέρω νόμου, «Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου.».
Ακολούθως, στην παρ. 2 του άρ. 1511 εξειδικεύεται σε τι συνίσταται και πώς εξυπηρετείται το «βέλτιστο συμφέρον», όπου ενδεικτικά και όχι περιοριστικά αναφέρονται εκφάνσεις αυτού, και δη «Στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται ιδίως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του, καθώς επίσης και από την αποτροπή διάρρηξης των σχέσεών του με καθένα από αυτούς, πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο άσκησή της. Η απόφαση του δικαστηρίου συνεκτιμά παραμέτρους όπως την ικανότητα και πρόθεση καθενός εκ των γονέων να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου, τη συμπεριφορά κάθε γονέα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και τη συμμόρφωσή του με τις νόμιμες υποχρεώσεις του, δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και προηγούμενες συμφωνίες που είχε συνάψει με τον άλλο γονέα και αφορούν το τέκνο.». Επιπλέον, το δικαστήριο πρέπει να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην προβαίνει σε οποιεσδήποτε διακρίσεις (φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, ιθαγένειας, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή περιουσίας).
Προκύπτει, λοιπόν, ότι το πνεύμα του νομοθέτη είναι να υπάρξει ουσιαστική συμμετοχή στην ανατροφή και φροντίδα του τέκνου, ιδίως για τα κρίσιμα ζητήματα της ανατροφής και της καθημερινότητας των παιδιών, όπως, παραδείγματος χάρη, η ονοματοδοσία, ο τόπος διαμονής και η επιλογή σχολείου και παιδιάτρου, υπό το κλίμα σύμπνοιας και συνεννόησης μεταξύ των γονέων, πάντα με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου. Για το λόγο αυτό, οι διατάξεις περί συνεπιμέλειας εκτείνονται ακόμα και στα τέκνα χωρίς γάμο των γονέων τους, όταν αυτά έχουν αναγνωριστεί εκούσια ή δικαστικά με αγωγή που έχει ασκήσει ο πατέρας. Το προϊσχύον δίκαιο, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, απαιτούσε συμφωνία των γονέων ή να είχε παύσει η γονική μέριμνα της μητέρας ή να αδυνατούσε να την ασκήσει αυτή για νομικούς ή πραγματικούς λόγους.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην προσωπική επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει στο ίδιο σπίτι. Σκοπός του νομοθέτη είναι να διευρύνει την επικοινωνία κατά το δυνατό, τόσο με φυσική παρουσία και επαφή του γονέα με το τέκνο του, όσο και με τη διαμονή του τέκνου στην οικία του γονέα. Καθιερώνεται, λοιπόν, μαχητό τεκμήριο επικοινωνίας κατά το 1/3 του συνολικού χρόνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει, εκτός αν ο ίδιος ζητήσει μικρότερο χρόνο επικοινωνίας ή επιβάλλεται να καθορισθεί μικρότερος ή μεγαλύτερος χρόνος επικοινωνίας για λόγους που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον του τέκνου, εφόσον, σε κάθε περίπτωση, δεν διαταράσσεται η καθημερινότητα του τέκνου(άρ. 1520 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε με το άρ. 13 ν. 4800/2021). Άλλωστε, τα σχετικά με την επικοινωνία ζητήματα καθορίζονται ειδικότερα είτε με έγγραφη συμφωνία των γονέων είτε από το δικαστήριο. Σε κάθε περίπτωση, ο άλλος γονέας δεν θα πρέπει να εμποδίζει την επικοινωνία του έτερου γονέα ή ακόμα και του τέκνου με τρίτους με τους οποίους έχει αναπτύξει αυτό κοινωνικοσυναισθηματική σχέση οικογενειακής φύσης, εφόσον είναι προς το συμφέρον του τέκνου. Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας είναι δυνατός μόνο για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους, ιδίως αν ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο κριθεί από το δικαστήριο ως ακατάλληλος να ασκεί το δικαίωμα επικοινωνίας.
Προκύπτει ότι ο νομοθέτης παρέχει ένα «όχημα» για ουσιαστική συμμετοχή και συναπόφαση των γονέων στα κρίσιμα ζητήματα των τέκνων τους, ώστε από κοινού να μπορούν να λαμβάνουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις για τα παιδιά τους, ώστε και να επωφελούνται τα παιδιά, αλλά και να αποφεύγονται οι έντονες διενέξεις που μόνο να πληγώνουν τον ευαίσθητο ψυχισμό των παιδιών καταφέρνουν. Διότι σημαντικό είναι τα τέκνα να μεγαλώνουν και να εξελίσσονται μέσα σε κλίμα αγάπης, ειρήνης και γαλήνης, στοιχεία πολύτιμα για την ορθή και ισορροπημένη ψυχοσυναισθηματική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξή τους. Για το λόγο αυτό, σε περίπτωση διαφωνιών μεταξύ των γονέων, προβλέπεται η προσφυγή σε διαμεσολάβηση, ώστε συμβιβαστικά να εξευρεθεί λύση, προτού η υπόθεση καταλήξει στις δικαστικές αίθουσες.
Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και διατροφής ανήλικων τέκνων, τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.
Ανθια Κορελα - Δικηγορος παρ' Αρειω Παγω 