Διατροφή ανήλικων και ενήλικων τέκνων και συζύγων

Διαζύγιο, διάσταση, υποχρέωση διατροφής

Στις μέρες μας και ειδικά κατά την περίοδο που διανύουμε, που λόγω της καραντίνας οι ανθρώπινες σχέσεις γνωρίζουν μια πρωτόγνωρη τριβή, ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό γάμων καταλήγει σε διάσταση και εν τέλει, μοιραία, σε διαζύγιο. Εξάλλου, υπάρχουν και περιπτώσεις μονογονεϊκών οικογενειών. Τι συμβαίνει, όμως σε αυτές τις περιπτώσεις αναφορικά με τη διατροφή, τόσο των συζύγων όσο και των τέκνων;

Όσον αφορά στα ανήλικα τέκνα, κατά το άρθρο 1486 εδ. β΄ Α.Κ. «το ανήλικο τέκνο, και αν ακόμα έχει περιουσία, έχει δικαίωμα διατροφής από τους γονείς του, εφόσον τα εισοδήματα της περιουσίας του ή το προϊόν της εργασίας του δεν αρκούν για την διατροφή του». Επομένως, αρκεί τα εισοδήματα από την περιουσία του ανήλικου τέκνου ή το προϊόν εργασίας του να μην επαρκούν, ώστε να δικαιούται διατροφής και δεν χρειάζεται το ανήλικο τέκνο να εκποιήσει τυχόν περιουσία του.

Από την άλλη πλευρά, ο υπόχρεος προς διατροφή γονέας δεν μπορεί να προβάλει τον ισχυρισμό ότι δεν μπορεί να δώσει διατροφή, επειδή, ενόψει των δικών του υποχρεώσεων θα κινδύνευε η δική του  επιβίωση (διατροφή). Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελεί η περίπτωση που είτε το ανήλικο παιδί να μπορεί να αξιώσει διατροφή από άλλον υπόχρεο είτε το ανήλικο μπορεί να διατραφεί από τα εισοδήματά του και την περιουσία του. Μόνον τότε ο υπόχρεος προς διατροφή γονέας μπορεί να προβάλει τον ισχυρισμό ότι δεν δύναται να δώσει διατροφή, διότι υφίσταται άμεσος κίνδυνος να μην μπορεί να διαθρέψει τον εαυτό του.

Το ύψος της διατροφής προσδιορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, οι οποίες εξαρτώνται άμεσα από την ηλικία του, το γενικότερο κόστος ζωής και τις συνθήκες στις οποίες διαβίωνε μέχρι πρότινος, ενώ η υποχρέωση καταβολής διατροφής παύει με τον θάνατο είτε του δικαιούχου είτε του υπόχρεου. Παραίτηση από διατροφή για το μέλλον δεν είναι δυνατή. Επίσης και αναζήτηση διατροφής για το παρελθόν δεν γίνεται εάν δεν έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση.

Να διευκρινίσουμε πως τις αξιώσεις διατροφής ασκεί ο γονέας που έχει την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, κατά του έτερου γονέα, ενώ φυσικά, σε περίπτωση που πρόκειται για συναινετικό διαζύγιο, οι γονείς καθορίζουν με στο ιδιωτικό συμφωνητικό που υπογράφουν ενώπιον συμβολαιογράφου τα σχετικά με την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή. Σε επείγουσες περιπτώσεις ή σε περιπτώσεις επικείμενου κινδύνου (για τη επιβίωση του ανήλικου τέκνου), μπορεί να επιδικασθεί προσωρινή διατροφή με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 358 Π.Κ. η παραβίαση της υποχρέωσης καταβολής διατροφής αποτελεί ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους.

Ακόμη, θα πρέπει να πούμε πως, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 1486 παρ. 1 ΑΚ, και το ενήλικο τέκνο δικαιούται διατροφής. Ωστόσο, εδώ, σε αντίθεση με την περίπτωση του ανήλικου τέκνου, θα πρέπει να μην υφίσταται κινητή ή ακίνητη περιουσία ικανή για την κάλυψη των βιοτικών του αναγκών του ενήλικου τέκνου ή το ενήλικο τέκνο να μην μπορεί να διαθρέψει τον εαυτό του με έσοδα από εργασία. Από το δικαστήριο λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση της υγείας του τέκνου και οι λοιπές βιοτικές του συνθήκες, και, κυρίως οι τυχόν ανάγκες σπουδών του, αφού συνήθως η ιδιότητα του ενήλικου τέκνου ως φοιτητή συνεπάγεται αυτόματα αδυναμία εργασίας. Επίσης, το άνεργο ενήλικο τέκνο δικαιούται διατροφή. Το μέχρι πότε είναι στην κρίση του δικαστή.

Όσον αφορά στην καταβολή διατροφής προς τον/την σύζυγο, υπάρχουν δύο διακρίσεις: κατά την περίοδο που το ζευγάρι βρίσκεται σε διάσταση και μετά το διαζύγιο.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το άρθρο 1391 ΑΚ: «Αν ο σύζυγος διέκοψε την έγγαμη συμβίωση για εύλογη αιτία, η διατροφή, που του οφείλεται από τον άλλο πληρώνεται σε χρήμα και προκαταβάλλεται κάθε μήνα.».

Για να δικαιούται κάποιος λοιπόν από τους συζύγους  διατροφή πριν από την έκδοση διαζυγίου, τουτέστιν από τη διάσταση, θα πρέπει να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: Πρώτον, να υπήρχε υποχρέωση διατροφής κατά την διάρκεια του γάμου και δεύτερον, να υφίσταται διακοπή της συμβίωσης για εύλογη αιτία, που είναι κάθε γεγονός που οδήγησε στον κλονισμό της έγγαμης σχέσης (πχ. ο υπόχρεος σε διατροφή απάτησε τον δικαιούχο).

Για τον καθορισμό του ύψους της οφειλόμενης διατροφής λαμβάνονται υπόψη οι οικονομικές δυνάμεις του κάθε συζύγου (μισθός, σύνταξη, περιουσία) και οι οικογενειακές ανάγκες οι οποίες και σχετίζονται άμεσα με τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής. Τουτέστιν, ο κάθε σύζυγος θα πρέπει να συνεχίσει να ζει στο ίδιο βιοτικό επίπεδο που ζούσε πριν την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης.

Αναφορικά με τη διατροφή μετά το διαζύγιο, σύμφωνα με το άρθρο 1442 ΑΚ: «Εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλον: 1. αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος ώστε να εξασφαλίζει από αυτό την διατροφή του, 2. αν έχει την επιμέλεια ανηλίκου τέκνου και γι’ αυτό τον λόγο εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, 3. αν δεν βρίσκει σταθερή κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται κάποια επαγγελματική εκπαίδευση, και στις δύο όμως περιπτώσεις για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου, 4. σε κάθε άλλη περίπτωση όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας».

Στην περίπτωση της διατροφής προς σύζυγο, ο υπόχρεος προς διατροφή θα πρέπει να είναι εύπορος, δηλαδή να μπορεί να καταβάλει διατροφή ενόψει των υποχρεώσεών του χωρίς να κινδυνεύει η δική του διαβίωση (διατροφή).

Το γραφείο μας έχει πολυετή εμπειρία στο οικογενειακό δίκαιο και συγκεκριμένα στα θέματα τέκνων περί επιμέλειας, επικοινωνίας  και διατροφής, διατροφής συζύγων, γονέων και ανιόντων καθώς και υιοθεσίας τόσο στις δικαστικές αίθουσες σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (ασφαλιστικά μέτρα, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος) όσο και στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.

 Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού καλέστε στο δικηγορικό γραφείο και μιλήστε με εξειδικευμένο δικηγόρο – διαμεσολαβητή  στα τηλ: 210 8811903, 6932455478.